Persoonlijke instellingen

Woorden - F: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k (woord toeg.)
k (woord toeg.)
 
(30 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Koptekst
 
{{Koptekst
 
|Vorige= Woorden - E
 
|Vorige= Woorden - E
−
|Volgende= Woorden - G
+
|Volgende= Woorden - G <!--Waarschuwing. Alle teksten waar [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] achter staat, mogen absoluut NIET gewijzigd worden! Dat zijn citaten uit een boek.-->
 
|VorigeMenu= Verklarende woordenlijst
 
|VorigeMenu= Verklarende woordenlijst
 
|Auteur=
 
|Auteur=
−
}}{{Trefwoord <!--Waarschuwing. Alle teksten waar [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]] achter staat, mogen absoluut NIET gewijzigd worden! Dat zijn citaten uit een boek.-->
+
}}<div style="width:800px;text-align:right;">Zoeken op deze pagina: CTRL + F.</div>
−
|Trefwoord= '''Woord of afkorting'''.
+
'''Woord of afkorting:'''
−
|Omschrijving= '''Verklaring''' &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Zoeken op deze pagina: CTRL + F.
+
{{Woord
−
}}{{Trefwoord
+
|Term= f.
−
|Trefwoord= f.
+
|Uitleg= Fietsencompartiment aanwezig. Deze aanduiding bevindt zich op een rijtuig of treinstel.
−
|Omschrijving= Fietsencompartiment aanwezig. Deze aanduiding bevindt zich op een rijtuig of treinstel.
+
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= F
 +
|Uitleg= (Elektronica); '''F''' is de afkorting van Farad. Dit is de eenheid van elektrische capaciteit. De [[#Farad|Farad]] is genoemd naar Michael Faraday. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie: [[Elektronica basis#De condensator|condensator]].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= F0f.
 +
|Uitleg= Aanduiding voor [[#Functietoets|functietoets]] '''F0''' (die bij digitaal rijden de verlichting aan- of uitschakelt). De '''f''' (forward) achter de 0 geeft aan dat het hier om de voorwaartse rijrichting gaat. Zie: artikel [[Locdecoders|locdecoders]].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= F0r.
 +
|Uitleg= Aanduiding voor [[#Functietoets|functietoets]] '''F0''' (die bij digitaal rijden de verlichting aan- of uitschakelt). De '''r''' (reverse) achter de 0 geeft aan dat het hier om de achterwaartse rijrichting gaat. Zie: artikel [[Locdecoders|locdecoders]].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= FET.
 +
|Uitleg= (Engels) Afkorting van '''Field Effect [[Woorden - T#Transistor|transistor]]'''. In het Nederlands: "[[Woorden - V#Veldeffecttransistor|veldeffecttransistor]]". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over de [https://en.wikipedia.org/wiki/Field-effect_transistor FET].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= FFC.
 +
|Uitleg= Afkorting van '''Flat Flex Cable.''' Benaming voor "bandkabel" (Engels; "flat cable" of "ribbon cable") [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Flexible_flat_cable Meer over FFC (Engels)].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= FKP.
 +
|Uitleg= (Elektronica); typeaanduiding voor condensatoren. '''FK''' staat voor "Foliën Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De '''P''' staat voor [[Woorden - P#Polypropeen|polypropyleen]].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= FKS.
 +
|Uitleg= (Elektronica); typeaanduiding voor condensatoren. '''FK''' staat voor "Foliën Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De '''S''' staat voor [[Woorden - P#Polyester|polyester]].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= FMZ.
 +
|Uitleg= (Digitaal); Fleischmann kwam in 1986 met een eigen systeem met bijbehorend protocol, het [[Het FMZ protocol|FMZ-protocol]]. '''FMZ''' staat voor "Fleischmann MehrZugsteuerung" in het Nederlands: "Fleischmann's meertreinenbesturing". Het protocol is met geen enkel ander protocol uitwisselbaar. Apparatuur voor het FMZ-protocol is alleen voor FMZ te gebruiken, én met multiprotocol digitale centrales. Het systeem had [[Het FMZ protocol|FMZ ontvangers]] [[Locdecoders|(locdecoders)]] waarmee diverse dingen zoals wissels, [[Seinen|seinen]], etc aangestuurd kunnen worden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://mobadaten.info/wiki/Fleischmann_Mehrzugsteuerung_FMZ Meer over FMZ]. (Duits)
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= FPC. 
 +
|Uitleg= Afkorting van '''Flexible Printed Circuits.''' [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Flexible_electronics Meer over FPC].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= FTE.
 +
|Uitleg= 1. '''Forum Train Europe''' ([http://www.fte-rail.com fte-rail.com]) is een Europees Forum voor de internationale productieplanning, coördinatie van de dienstregeling en harmonisering van de toe te wijzen baanvakken in het Europese railverkeer.<br />2. '''Full Time Employment''', oftewel medewerker die een standaard aantal uren (=volledige werkdag) bij een bedrijf werkzaam is.
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= FTP.
 +
|Uitleg= (Engels) '''Foiled Twisted Pair'''. Aanduiding voor een netwerkkabel die voorzien is van vier aderparen, die om elkaar gedraaid (getwist) zijn. Elk aderpaar is omgeven door een metalen afscherming, in de vorm van aluminiumfolie. Hierdoor is de kabel in sterke mate ongevoelig voor storingen van buitenaf. Onder de buitenmantel is geen afscherming aanwezig. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Getwist_paar Meer over FTP].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Fabriek
 +
|Uitleg= '''Fabriek op wielen:''' Bijnaam voor de stoomlocomotieven in 't algemeen, gegeven omdat het werk op de loc zo ingewikkeld is, net als in een fabriek. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= "Failsafe"
 +
|Uitleg= (Engels, grootspoor); met '''failsafe''' (faalveilig) wordt in de spoorwegwereld het principe bedoeld dat, als een [[Woorden - C#Component|component]] faalt het systeem zal degraderen naar een vooraf gedefinieerde veilige toestand. Werd in vroeger tijden reeds toegepast bij het [http://klassiekebeveiliging.com/seinenklap.htm halteseinbord]. Als het touw van dit sein breekt, dient de trein te stoppen: wellicht onnodig, maar wél veilig en passagiersvriendelijk. Als (ten tijde van het mechanische seinstelsel) een steldraad van een armsein brak, viel het sein terug in de stand "STOP". Ten tijde van de latere talloze electrisch bediende seinen geldt dit ook: wegvallen van de spanning in een relais-station leid altijd tot een "STOP"-tonend seinen: géén relaisspanning? Dan alléén de stand "STOP".
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Farad
 +
|Uitleg= (Elektronica); de '''Farad''' (F) is de eenheid van elektrische capaciteit. De Farad is genoemd naar Michael Faraday. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie: [[Elektronica basis#De condensator|condensator]]. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Farad_(eenheid) Meer over Farad].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= F0f.
+
|Term= Fase
−
|Omschrijving= Aanduiding voor functietoets '''F0''' (die bij digitaal rijden de verlichting aan- of uitschakelt). De '''f''' (forward) achter de 0 geeft aan dat het hier om de voorwaartse rijrichting gaat. Zie: artikel [[Decoders]].
+
|Uitleg= (Elektrotechniek) een '''Fase''' is het gedeelte van een trillingsperiode dat is verlopen sinds het begin van die periode. Het aantal trillingen per seconde wordt aangegeven in [[Woorden - H#Hertz|Hertz]]. De bruine draad van een huisinstallatie wordt ook aangeduidt met "fase". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fase Meer over fase].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= F0r.
+
|Term= Fasescheiding
−
|Omschrijving= Aanduiding voor functietoets '''F0''' (die bij digitaal rijden de verlichting aan- of uitschakelt). De '''r''' (reverse) achter de 0 geeft aan dat het hier om de achterwaartse rijrichting gaat. Zie: artikel [[Decoders]].
+
|Uitleg= Het geheel van infravoorzieningen die nodig zijn om delen van het bovenleidingsysteem elektrisch van elkaar te '''scheiden''', op zodanige manier dat treinen van het ene naar het andere deel kunnen rijden, zonder dat daarbij problemen in de [[Woorden - I#Infrastructuur|infrastructuur]] ontstaan, zoals sluiting tussen beide '''fasen''' tijdens de passage van één- of meerdere pantografen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [http://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=fasescheiding Meer over fasescheiding].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FET.
+
|Term= Faulhaber-motor
−
|Omschrijving= (Eng.) Afkorting van '''Field Effect [[Woorden - T#Transistor|transistor]]'''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] In het Nederlands: "[[Woorden - V#Veldeffecttransistor|veldeffecttransistor]]". Meer over de [https://en.wikipedia.org/wiki/Field-effect_transistor FET].
+
|Uitleg= In 1947 richtte Fritz Faulhaber senior, de "Dr. Fritz '''Faulhaber''' fijnmechanische werkplaatsen" op. Begin jaren vijftig gaf camerafabrikant Voigtländer hem de opdracht een elektromotor voor automatisch filmtransport te ontwikkelen. Om aan de eisen van een dergelijke '''motor''' (klein, licht, energiebesparend, soepel lopend) te voldoen, ontwikkelde Faulhaber een elektromotor met een zelfdragende ijzerloze rotorspoel. De diagonaal gewikkelde spoel, gestabiliseerd door kunsthars, staat nu bekend als een Faulhaber-wikkeling. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://www.faulhaber.com/nl/producten/dc-motoren/ Meer over de faulhabermotor].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FFC.
+
|Term= Faunapassage
−
|Omschrijving= Afkorting van '''Flat Flex Cable.''' Benaming voor "bandkabel" (Eng. "flat cable" of "ribbon cable") [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Flexible_flat_cable Meer over FFC (Engels)].
+
|Uitleg= Een '''faunapssage''' is een doorgang voor dieren over, door of onderlangs een barrière (bijvoorbeeld onder de spoorbaan door of over een viaduct). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [http://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=faunapassage Meer over faunapassage].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FKP.
+
|Term= Fiber
−
|Omschrijving= Elektronica. Typeaanduiding voor condensatoren. '''FK''' staat voor "Foliën Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De '''P''' staat voor polypropyleen.
+
|Uitleg= Zie: [[Woorden - G#Glasvezel|Glasvezel]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FKS.
+
|Term= Fiberglas
−
|Omschrijving= Elektronica. Typeaanduiding voor condensatoren. '''FK''' staat voor "Foliën Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De '''S''' staat voor polyester.
+
|Uitleg= Zie: [[Woorden - G#Glasvezel|Glasvezel]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FMZ.
+
|Term= "Fiddle Yard"
−
|Omschrijving= (Digitaal); Fleischmann kwam in 1986 met een eigen systeem met bijbehorend protocol, het [[Het FMZ protocol|FMZ-protocol]]. '''FMZ''' staat voor "Fleischmann MehrZugsteuerung" in het Nederlands: "Fleischmann's meertreinenbesturing". Het protocol is met geen enkel ander protocol uitwisselbaar. Apparatuur voor het FMZ-protocol is alleen voor FMZ te gebruiken, én met multiprotocol digitale centrales. Het systeem had FMZ ontvangers [[Decoders|(decoders)]] waarmee diverse dingen zoals wissels, [[Seinen|seinen]], etc aangestuurd kunnen worden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://mobadaten.info/wiki/Fleischmann_Mehrzugsteuerung_FMZ  Meer over FMZ] (Duits).  
+
|Uitleg= (Engels); een '''fiddlyard''' is een samenstelling van, meestal uit het zicht van de kijker opgestelde, sporen ten behoeve van vaak tijdelijke opslag van rollend [[Woorden - M#Materieel|materieel]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook: [[Woorden - S#Schaduwstation|Schaduwstation]]. [http://en.wikipedia.org/wiki/Fiddle_yard Meer over Fiddle Yard].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FPC. 
+
|Term= Filament
−
|Omschrijving= Afkorting van '''Flexible Printed Circuits.''' [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Flexible_electronics Meer over FPC].
+
|Uitleg= Een '''filament''' ook [[Woorden - G#Gloeilamp|"gloeidraad"]]  is een veelal spiraalvormige draad van een speciaal metaal (wolfraam of constantaan) dat zowel een hoog smeltpunt bezit als een wat hogere soortelijke weerstand voor elektrische stroom. [[Woorden - G#Gloeilamp|loeilamp]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Gloeidraad Meer over filament.]  
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FTE.
+
|Term= Finescale norm
−
|Omschrijving= 1. '''Forum Train Europe''' ([http://www.fte-rail.com fte-rail.com]) is een Europees Forum voor de internationale productieplanning, coördinatie van de dienstregeling en harmonisering van de toe te wijzen baanvakken in het Europese railverkeer. 2. Full Time Employment, oftewel medewerker die een standaard aantal uren bij een bedrijf werkzaam is.
+
|Uitleg= De '''"Finescale norm"''' is ontstaan omdat binnen de Amerikaanse modelspoorwegen van doorgaans veel lagere rails en fijnere profielen gebruik wordt gemaakt. Zie artikel [[Smalle wielen met lage flenzen|Smalle wielen met lage flenzen]] of [[Amerikaanse maten en normen#NMRA Finescale| Amerikaanse maten en normen]] of [[Lage railprofielen|Lage railprofielen]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Finescale_standard Meer over finescale norm].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FTP.
+
|Term= Firmware 
−
|Omschrijving= (Eng.) '''Foiled Twisted Pair'''. Aanduiding voor een netwerkkabel die voorzien is van vier aderparen, die om elkaar gedraaid (getwist) zijn. Elk aderpaar is omgeven door een metalen afscherming, in de vorm van aluminiumfolie. Hierdoor is de kabel in sterke mate ongevoelig voor storingen van buitenaf. Onder de buitenmantel is geen afscherming aanwezig.
+
|Uitleg= ([[Woorden - I#IT.|IT]]); '''Firmware''' is software die in hardware ingeprogrammeerd is. Dit kan op eenmalige basis geschieden, maar moderne technieken zoals flashgeheugen maken het ook mogelijk om de firmware te vernieuwen (te updaten). De [https://nl.wikipedia.org/wiki/Electrically_erasable_programmable_read-only_memory EEProm] wordt dan geladen met het nieuwe programma. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Firmware Meer over firmware].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fabriek
+
|Term= Fitting
−
|Omschrijving= '''Fabriek op wielen:''' Bijnaam voor de stoomlocomotieven in ’t algemeen, gegeven omdat het werk op de loc zo ingewikkeld is, net als in een fabriek. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= (Elektrotechniek); bij elektrische lampen is de '''fitting''' het deel van het armatuur waarin de lichtbron wordt bevestigd. Ook de metalen lamphuls wordt wel "fitting" genoemd. Veelgebruikt zijn de fittingen met Edison-schroefdraad ([[Woorden - E#E14 fitting|E14]], [[Woorden - E#E27 fitting|E27]]) en die met [[Woorden - B#Bajonetsluiting|bajonetsluiting]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fitting&veaction=edit&section=2 Meer over fitting].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Fixeren
 +
|Uitleg= Afgeleid van het Franse '''fixer''' (met het achtervoegsel -'''eren'''), in de betekenis van "conserveren", "vastmaken", "vastleggen".
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Failsafe''
+
|Term= Flankbeveiliging
−
|Omschrijving= (Eng.) Met '''failsafe''' (faalveilig) wordt in de spoorwegwereld het principe bedoeld dat, als een [[Woorden - C#Component|component]] faalt het systeem zal degraderen naar een vooraf gedefinieerde veilige toestand. Werd in vroeger tijden reeds toegepast bij het [http://klassiekebeveiliging.com/seinenklap.htm halteseinbord]. Als het touw van dit sein breekt, dient de trein te stoppen: wellicht onnodig, maar WéL veilig en passagiersvriendelijk. Als (ten tijde van het mechanische seinstelsel) een steldraad van een armsein brak, viel het sein terug in de stand 'STOP'. Ten tijde van de latere talloze electrisch bediende seinen geldt dit ook: wegvallen van de spanning in een relais-station leid altijd tot een 'STOP'-tonend seinen: géén relaisspanning? Dan alléén de stand 'STOP'.
+
|Uitleg= Een voorziening in de '''beveiliging''' van het treinproces, met als doel het voorkomen van ongewenst en ongecontroleerd toetreden van een trein op een ander spoor. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [http://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=flankbeveiliging Meer over flankbeveiliging].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fasescheiding
+
|Term= Flat cable 
−
|Omschrijving= Het geheel van infravoorzieningen die nodig zijn om delen van het bovenleidingsysteem elektrisch van elkaar te '''scheiden''', op zodanige manier dat treinen van het ene naar het andere deel kunnen rijden, zonder dat daarbij problemen in de [[Woorden - I#Infrastructuur|infrastructuur]] ontstaan, zoals sluiting tussen beide '''fasen''' tijdens de passage van één- of meerdere pantografen. [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=fasescheiding Meer over Fasescheiding.] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]]
+
|Uitleg= (Engels); een '''flat cable''' ook "ribbon cable" of [[#FFC.|"FFC"]]) is een plat soort flexibele kabel met meerdere aders. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook [[Woorden - B#Bandkabel|bandkabel]]. [https://en.wikipedia.org/wiki/Flexible_flat_cable Meer over flat cable].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Faunapassage
+
|Term= "Flèche"
−
|Omschrijving= Doorgang voor dieren over, door of onderlangs een barrière (bijvoorbeeld onder de spoorbaan door of langs een viaduct). [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=faunapassage Meer over Faunapassage.] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]]
+
|Uitleg= (België, < Fr.) pijl, bijnaam van motorwagen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fiber
+
|Term= Flens
−
|Omschrijving= Zie: [[Woorden - G#Glasvezel|Glasvezel]].
+
|Uitleg= Zie: [[Woorden - W#Wielflens|Wielflens]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fiberglas
+
|Term= Fles
−
|Omschrijving= Zie: [[Woorden - G#Glasvezel|Glasvezel]].
+
|Uitleg= 1. Peilglas, dat de vorm van een '''fles''' heeft, en waar ook water in zit. "de fles is leeg:" het peilglas is leeg.<br />2. "Op de fles zitten / zijn:" geen stoom meer hebben, alles verbruikt hebben. Zie ook: "op straat" zitten / zijn, [[Woorden - U#Uitverkocht|"uitverkocht"]] zijn of raken; [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]<br />2. (België, < Fr. "Flèche") arm van een hijskraan. "fles" in Nederlandse betekenis onbekend. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Fiddle Yard''
+
|Term= Flexinol
−
|Omschrijving= Samenstelling van, meestal uit het zicht van de kijker opgestelde, sporen ten behoeve van vaak tijdelijke opslag van rollend [[Woorden - M#Materieel|materieel]]. (Engels): [http://en.wikipedia.org/wiki/Fiddle_yard Meer over Fiddle Yard]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook: [[Woorden - S#Schaduwstation|Schaduwstation]].
+
|Uitleg= '''Flexinol''' is een merknaam van geheugendraad (geheugenmetaal). Metaaldraad (ook "Muscle wire" genaamd) bestaande uit nickel-titanium dat, wanneer er spanning op wordt gezet, zijn lengte varieert (bij verhitting wordt het draad ongeveer 3,5 % korter). Nadat de spanning uitgeschakeld is, neemt het materiaal zijn oude lengte weer aan. Is te gebruiken voor bijvoorbeeld wisselaandrijvingen (zie: artikel [[Toepassing van geheugenmetaal]]). Zie ook [[Woorden - N#Nitinol|Nitinol]].  
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Filament
+
|Term= Flexrails
−
|Omschrijving= Een '''filament''' ook [[Woorden - G#Gloeilamp|"gloeidraad"]]  is een veelal spiraalvormige draad van een speciaal metaal (wolfraam of constantaan) dat zowel een hoog smeltpunt bezit als een wat hogere soortelijke weerstand voor elektrische stroom. [[Woorden - G#Gloeilamp|loeilamp]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Gloeidraad Meer over filament.]  
+
|Uitleg= (Modelspoor). Benaming van flexibele (buigzame} rails, met een lengte van ongeveer een meter. Op plaatsen waar we met de standaard bogen uit het aanbod van de fabrikanten niet goed uitkomen, is het toepassen van '''flexrails''' een uitkomst. Ook kan flexrails een besparing op de kosten opleveren, door bij de aanleg (planning) van de baan, meerdere korte stukken rails te vervangen door een langer stuk flexrails. Zie: artikel [[Flexrails]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Finescale norm
+
|Term= "Flip-flop"
−
|Omschrijving= De '''"Finescale norm"''' is ontstaan omdat binnen de Amerikaanse modelspoorwegen van doorgaans veel lagere rails en fijnere profielen gebruik wordt gemaakt. Zie artikel [[Smalle wielen met lage flenzen|Smalle wielen met lage flenzen]] of [[Amerikaanse maten en normen#NMRA Finescale| Amerikaanse maten en normen]] of [[Lage railprofielen|Lage railprofielen]].  
+
|Uitleg= (Engels, elektronica); de '''flip-flop''' of bistabiele multivibrator, is een digitale elektronische schakeling, die maar twee logische toestanden kent. Het element fungeert als een schutsluis voor data. De logische toestand van de uitgangen kan uitsluitend veranderen tijdens een actieve flank op de klok-ingang. Het element heet daarom ook wel flankgevoelig data-element. Oorspronkelijk werden flip-flops opgebouwd met relais. De flip-flop dankt zijn naam aan het kenmerkende geluid van het opkomen- en afvallen van het relais. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]. Zie ook [[Woorden - S#SR-flip-flop|SR-flip-flop]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Flipflop Meer over de flip-flop].  
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Firmware 
+
|Term= Fluitbord
−
|Omschrijving= ([[Woorden - I#IT.|IT]]); '''Firmware''' is software die in hardware ingeprogrammeerd is. Dit kan op eenmalige basis geschieden, maar moderne technieken zoals flashgeheugen maken het ook mogelijk om de firmware te vernieuwen (te updaten). De EEProm wordt dan geladen met het nieuwe programma. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Firmware Meer over firmware].
+
|Uitleg= (Grootspoor); op plaatsen waar een trein altijd moet toeteren, bijvoorbeeld een onbewaakte overweg, staat een '''fluitbord''': een ruitvormig wit bord met een zwarte F. Dit bord stamt nog uit de stoomtijd, toen treinen geen [[Woorden - T#Tyfoon|tyfoon]], maar een stoomfluit hadden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] en [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(7)]] Zie ook het artikel [[Seinen]].  [https://railwiki.nl/index.php?title=SR_-_Seinregelement_(historisch_overzicht_sinds_1956)#Fluitborden Meer over fluitbord].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fixeren
+
|Term= Fluitketel
−
|Omschrijving= Afgeleid van het Franse '''fixer''' (met het achtervoegsel -'''eren'''), in de betekenis van 'conserveren', 'vastmaken', 'vastleggen'.
+
|Uitleg= "'''Fluitketel'''" was de bijnaam van de locomotieven van de serie 5500, een klein type tenderlocomotief. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Flèche''
+
|Term= Fluitsignaal
−
|Omschrijving= (België, <Fr.) pijl, bijnaam van motorwagen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= Zie het artikel [[Seinen]]. Zie ook [[#Fluitbord|Fluitbord]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Flankbeveiliging
+
|Term= Fluorescentie
−
|Omschrijving= Een voorziening in de '''beveiliging''' van het treinproces, met als doel het voorkomen van ongewenst en ongecontroleerd toetreden van een trein op een ander spoor. [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=flankbeveiliging Meer over Flankbeveiliging]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]]
+
|Uitleg= '''Fluorescentie''' is een bijzonder geval van luminescentie. Het is een natuurkundig verschijnsel waarbij een elektron een hoog-energetisch foton absorbeert en daardoor in een aangeslagen toestand belandt en vervolgens terugvalt naar de grondtoestand onder uitzending van een foton van lagere energie (grotere golflengte). Van dit verschijnsel wordt gebruik gemaakt bij de [[Woorden - T#TL-verlichting|TL-buis]]. Hierin wordt argon- of kryptongas toegepast (of een combinatie van deze gassen), samen met kwikdamp. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fluorescentielamp Meer over fluorescentie]  
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Flat cable 
+
|Term= Flux
−
|Omschrijving= Een (Engels); '''flat cable''' ook "ribbon cable" of [[#FFC.|"FFC"]]) is een plat soort kabel met meerdere aders. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook [[Woorden - B#Bandkabel|bandkabel]]. [https://en.wikipedia.org/wiki/Flexible_flat_cable Meer over flat cable].
+
|Uitleg= (Elektronica); '''flux''' is een zout of [[Woorden - H#Hars|hars]] met een laag smeltpunt dat gebruikt wordt om oxidatie tijdens het [[Het solderen|solderen]] te verhinderen. Tevens dient het als vloeimiddel, zodat het soldeer beter hecht.<br>[[Woorden - S#S-39|S-39]] en vergelijkbare agressieve [[Woorden - V#Vloeimiddel|vloeimiddel]]en mogen ''NOOIT'' bij elektronica gebruikt worden, want deze middelen zullen de printsporen (koperbanen) langzaam aantasten en dan werkt de schakeling niet meer. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(27)]] [https://nl.wiktionary.org/wiki/flux Meer over flux].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Flens
+
|Term= "Flyback"
−
|Omschrijving= Zie: [[Woorden - W#Wielflens|Wielflens]].
+
|Uitleg= 1. (Engels); benaming voor de terugslag van de kathodestraal in een kathodestraalbuis van een televisie of oscilloscoop. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Flybacktransformator Meer over flyback].<br />2. (Elektronica); de uitschakelspanning van een spoel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook: [[Woorden - Z#Zelfinductie|Zelfinductie]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Flyback_diode Meer over flyback]. (Engels)
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fles
+
|Term= "Flyback suppression"
−
|Omschrijving= (I): 1. Peilglas, dat de vorm van een '''fles''' heeft, en waar ook water in zit. "de fles is leeg:" het peilglas is leeg. 2. "Op de fles zitten / zijn:" geen stoom meer hebben, alles verbruikt hebben. zie ook: "op straat" zitten / zijn, "uitverkocht" zijn of raken: (II): (België, <Fr. "Flèche") arm van een hijskraan. "fles" in Nederlandse betekenis onbekend. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= (Engels), (elektronica); de '''uitschakelspanning''' van een [[Elektronica basis#De spoel|spoel]]. Deze hoge spanning kan elektronica-[[Woorden - C#Component|component]]en beschadigen. Daarom wordt bij een spoel een [[Woorden - V#Vrijloopdiode|vrijloopdiode]] geplaatst, waardoor de hoge uitschakelspanning '''onderdrukt''' word. Ook kan in plaats daarvan een zogenaamde [https://en.wikipedia.org/wiki/Snubber snubber] (een RC-combinatie) worden toegepast. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook: [[Woorden - S#Snubber|Snubber]] en [[Woorden - Z#Zelfinductie|Zelfinductie]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Flexinol
+
|Term= "Fly-Over"
−
|Omschrijving= '''Flexinol''' is een merknaam van geheugendraad (geheugenmetaal). Metaaldraad dat, wanneer er spanning op wordt gezet, zijn lengte varieert (bij verhitting wordt het draad ongeveer 3,5 % korter). Nadat de spanning uitgeschakeld is, neemt het materiaal zijn oude lengte weer aan. Is te gebruiken voor bijv. wisselaandrijvingen (zie: artikel [[Toepassing van geheugenmetaal]])
+
|Uitleg= (Engels) Een "'''Fly-over'''" is een ongelijkvloerse ofwel vrije kruising van twee- of meer sporen waarbij het onderste spoor/sporen op maaiveldhoogte wordt aangelegd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [http://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=fly_over Meer over Fly Over].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Flexrails
+
|Term= Foamboard
−
|Omschrijving= (Modelspoor). Buigzame rails, met een lengte van ongeveer een meter. Op plaatsen waar u met de standaard bogen uit het aanbod van de fabrikanten niet goed uitkomt, is het toepassen van '''flexrails''' een uitkomst. Ook kan flexrails een besparing op de kosten opleveren, door meerdere korte stukken rails te vervangen door een langer stuk flexrails. Zie: artikel [[Flexrails]]
+
|Uitleg= '''Foamboard''', "Foamcore" of "foamboard met papieroppervlak" is een lichtgewicht en gemakkelijk te snijden materiaal dat wordt gebruikt voor het monteren van fotografische afdrukken, als drager voor het inlijsten van foto's, voor het maken van schaalmodellen en bij het schilderen. Het bestaat uit een plaat van polystyreenschuim bekleed met aan weerszijden een buitenlaag van papier, meestal wit papier met kleicoating of bruin kraftpapier. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Foamcore Meer over foamboard] (Engels).
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Flip-flop''
+
|Term= Fornuis
−
|Omschrijving= (Eng.) De '''flip-flop''' of bistabiele multivibrator, is een digitale elektronische schakeling, die maar twee logische toestanden kent. Het element fungeert als een schutsluis voor data. De logische toestand van de uitgangen kan uitsluitend veranderen tijdens een actieve flank op de klok-ingang. Het element heet daarom ook wel flankgevoelig data-element. Oorspronkelijk werden flip-flops opgebouwd met relais. De flip-flop dankt zijn naam aan het kenmerkende geluid van het opkomen- en afvallen van het relais. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]].
+
|Uitleg= Zie: [[Woorden - E#Ezeltje|"Ezeltje."]] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fluitbord
+
|Term= Forum
−
|Omschrijving= Op plaatsen waar een trein altijd moet toeteren, bijvoorbeeld een onbewaakte overweg, staat een '''fluitbord''': een ruitvormig wit bord met een zwarte F. Dit bord stamt nog uit de stoomtijd, toen treinen geen tyfoon, maar een stoomfluit hadden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] en [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(7)]] Zie ook het artikel [[Seinen]].  [https://railwiki.nl/index.php?title=SR_-_Seinregelement_(historisch_overzicht_sinds_1956)#Fluitborden Meer over fluitbord].
+
|Uitleg= (Romeins) meervoud: Fora. Plaats op het internet waar gebruikers specifieke informatie met elkaar kunnen delen. Zie: [http://www.beneluxspoor.net/ Website Beneluxspoor.net] en [http://nl.wikipedia.org/wiki/Forum Forum]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] zie ook: [http://nl.wikipedia.org/wiki/Internetforum Internetforum].  
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fluitketel
+
|Term= Forward current
−
|Omschrijving= "'''Fluitketel'''" was de bijnaam van de locomotieven van de serie 5500, een klein type tenderlocomotief. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= (Elektronica); de '''forward current''' (I<sub>f</sub>) is de "doorlaatstroom" in voorwaartse richting door een [[Elektronica basis#De diode|diode]] of een [[Wat is een led|led]]. "Doorlaatstroom" verwijst naar de hoeveelheid stroom die door een LED loopt wanneer deze in doorlaatrichting werkt, ook wel aanstuurstroom genoemd. Een lichtgevende diode (light-emitting diode of led) heeft een pn-overgang (positief-negatieve overgang) tussen tegengesteld gedoteerde lagen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://en.wikipedia.org/wiki/P%E2%80%93n_diode Meer over forward current en pn-overgang]. (Engels)
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fluitsignaal
+
|Term= Forward voltage
−
|Omschrijving= Zie het artikel [[Seinen]].
+
|Uitleg= (Elektronica); de '''forward voltage''' is de voorwaartse spanning. Het is de hoeveelheid (hoogte van de) spanning die nodig is om stroom door een diode te laten stromen. Bij een [https://nl.wikipedia.org/wiki/Silicium silicium]-diode is de voorwaartse spanning 0,6 volt. Bij leds is de voorwaartse spanning afhankelijk van de kleur, zie: artikel [[Het aansluiten van leds#De drempelspanning van de led|Het aansluiten van leds]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fluorescentie
+
|Term= Fosfor
−
|Omschrijving= '''fluorescentie''' is een bijzonder geval van luminescentie. Het is een natuurkundig verschijnsel waarbij een elektron een hoog-energetisch foton absorbeert en daardoor in een aangeslagen toestand belandt en vervolgens terugvalt naar de grondtoestand onder uitzending van een foton van lagere energie (grotere golflengte). Van dit verschijnsel wordt gebruik gemaakt bij de [[Woorden - T#TL-verlichting|TL-buis]]. Hierin wordt argon- of kryptongas toegepast (of een combinatie van deze gassen), samen met kwikdamp. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fluorescentielamp Meer over fluorescentie]  
+
|Uitleg= '''Fosfor''' is een scheikundig element met symbool "P" en atoomnummer 15. Het is een niet-metaal dat in meerdere kleuren kan voorkomen waarvan rode fosfor en witte fosfor het bekendst zijn. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fosfor Meer over fosfor].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Flyback''
+
|Term= Fosforbrons
−
|Omschrijving= (Eng.) 1. Benaming voor de terugslag van de kathodestraal in een kathodestraalbuis van een televisie of oscilloscoop. 2. (elektronica) De uitschakelspanning van een spoel. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook: [[Woorden - Z#Zelfinductie|Zelfinductie]]  
+
|Uitleg= '''Foforbrons''' is een legering van koper, tin en een kleine hoeveelheid fosfor. Dit materiaal wordt voor [[Woorden - S#Sleepcontact|sleepcontacten]]) in onder andere modellocomotieven (en modeltreinstellen) gebruikt. Heeft goede elektrisch geleidende eigenschappen, een lage wrijvingscoëfficiënt en is tevens veerkrachtig. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fosforbrons Meer over fosforbrons].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Flyback suppression''
+
|Term= Fosforzuur
−
|Omschrijving= (Eng) (elektronica) De '''uitschakelspanning''' van een spoel. Deze hoge spanning kan elektronica-[[Woorden - C#Component|component]]en beschadigen. Daarom wordt bij een spoel een vrijloopdiode geplaatst, waardoor de hoge uitschakelspanning '''onderdrukt''' word. Ook kan in plaats daarvan een zogenaamde [https://en.wikipedia.org/wiki/Snubber snubber] (een RC-combinatie) worden toegepast. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook: [[Woorden - Z#Zelfinductie|Zelfinductie]].
+
|Uitleg= '''Fosforzuur''' wordt in verdunde uitvoering gebruikt bij het solderen van onder andere messingdelen. Zie het artikel [[Het solderen]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [http://nl.wikipedia.org/wiki/Fosforzuur Meer over fosforzuur].  
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Fly-Over''
+
|Term= Fototransistor
−
|Omschrijving= (Eng.) Een "'''Fly-over'''" is een ongelijkvloerse ofwel vrije kruising van twee- of meer sporen waarbij het onderste spoor/sporen op maaiveldhoogte wordt aangelegd. [http://www.ovnet.nl/?h=begrip&m=begrip&b=fly_over Meer over Fly Over]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]]
+
|Uitleg= Een '''fototransistor''' is een transistor die stroom geleidt wanneer de fotocel voldoende wordt belicht. Van deze eigenschap wordt gebruikgemaakt in een zogenaamde [[Woorden - O#"Opto Coupler"|opto coupler]], een schakelaar zonder elektrische verbinding. Als de stuurschakeling met behulp van bijvoorbeeld een led licht uitzendt, zal de fototransistor gaan geleiden en de secundaire schakeling van signaal voorzien.[[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fototransistor Meer over fototransistor].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fornuis
+
|Term= "Foyer"
−
|Omschrijving= Zie: "Ezeltje." [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= (België, < Fr.): vuurkist, vuurhaard. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Forum
+
|Term= FPC connector 
−
|Omschrijving= Romeins. Meervoud: Fora. Plaats op het internet waar gebruikers specifieke informatie met elkaar kunnen delen. Zie: [http://www.beneluxspoor.net/ Website Beneluxspoor.net] en [http://nl.wikipedia.org/wiki/Forum Forum]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] zie ook: [http://nl.wikipedia.org/wiki/Internetforum Internetforum] [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]  
+
|Uitleg= Afkorting van '''Flexible Printed Circuits connector.''' Benaming voor een connector voor [[Woorden - F#FPC.|FPC]] kabels. Zie ook: [[Woorden - F#FFC.|FFC]]. [https://components.omron.com/us-en/products/connectors/board-to-fpc-connectors/board-to-fpc-connector_features Meer over FPC connector].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fosforbrons
+
|Term= Frameplaat
−
|Omschrijving= '''Foforbrons''' is een legering van koper, tin en een kleine hoeveelheid fosfor. Dit materiaal wordt voor stroomafnemers (=sleepcontacten) in onder andere modellocs gebruikt. Heeft goede elektrisch geleidende eigenschappen, een lage wrijvingscoëfficiënt en is tevens veerkrachtig.
+
|Uitleg= In de lengterichting van de loc, als onderdeel van het '''frame''', gemonteerde '''plaat'''. Meestal zijn er twee frameplaten, die door dwarsverbindingen aan elkaar gemonteerd zijn. de wielen zijn meestal buiten de frameplaten gemonteerd, de assen zijn er altijd in- of aan gelagerd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fosforzuur
+
|Term= "Freeware"
−
|Omschrijving= '''Fosforzuur''' wordt in verdunde uitvoering gebruikt bij het solderen van onder andere messingdelen. Zie het artikel [[Het solderen]]. [http://nl.wikipedia.org/wiki/Fosforzuur Meer over Fosforzuur]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]
+
|Uitleg= (Engels, computertechniek); vrij te gebruiken en te verspreiden software. Zie het artikel [[Ontwerpprogramma's]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [http://nl.wikipedia.org/wiki/Freeware Meer over Freeware].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Foyer''
+
|Term= Frein
−
|Omschrijving= (België, <Fr.): vuurkist, vuurhaard. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= (België, < Fr.): '''rem'''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= FPC connector 
+
|Term= Front
−
|Omschrijving= Afkorting van '''Flexible Printed Circuits connector.''' Benaming voor een connector voor [[Woorden - F#FPC.|FPC]] kabels. Zie ook: [[Woorden - F#FFC.|FFC]]. [https://components.omron.com/us-en/products/connectors/board-to-fpc-connectors/board-to-fpc-connector_features Meer over FPC connector].
+
|Uitleg= '''Front'''je. Voorfront(je). Voorzijde van een locomotief. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Frameplaat
+
|Term= Frontsein (stoomtijdperk)
−
|Omschrijving= In de lengterichting van de loc, als onderdeel van het '''frame''', gemonteerde '''plaat'''. Meestal zijn er twee frameplaten, die door dwarsverbindingen aan elkaar gemonteerd zijn. de wielen zijn meestal buiten de frameplaten gemonteerd, de assen zijn er altijd in- of aan gelagerd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= (Grootspoor); lantaren of bord (wit) vóór op de trein, waarmee aangegeven wordt dat de betreffende kant de voorkant is. vergelijkbaar met koplamp van een auto. Tegengesteld: sluitsein. Zie ook: artikel [[Seinen]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Freeware''
+
|Term= Front- en sluitseinen (heden)
−
|Omschrijving= (Eng.) Vrij te gebruiken en te verspreiden software. Zie het artikel [[Ontwerpprogramma's]]. [http://nl.wikipedia.org/wiki/Freeware Meer over Freeware]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]
+
|Uitleg= (Grootspoor); De lichten op de voor- en achterzijde van een trein worden respectievelijk front- en sluitsein genoemd. Sluitseinen kunnen ook de vorm van bordjes hebben. Tegengesteld: [[Woorden - S#Sluitsein|sluitsein]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]
 +
* '''Normaal frontsein (voor)''': drie witte of gele lichten; twee lichten op gelijke hoogte en een licht midden daarboven. 
 +
* '''Rangeersein (voor en achter)''': ten minste één wit of geel licht.
 +
* '''Gevaarseinen (voor en achter)''': twee rode lichten op gelijke hoogte en één, twee of drie witte of gele lichten<br> '''''of''''' twee afwisselend of gelijktijdig knipperende, witte lichten aan frontzijde.
 +
* '''Sluitsein (achter)''': twee rode lichten op gelijke hoogte.
 +
Zie ook: artikel [[Seinen]]. [https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorwegsein Meer over front- en sluitseinen].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Functie
 +
|Uitleg= (Digitaal modelspoor); een '''functie''' is een handeling die door een locdecoder wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld: het in- of uitschakelen van treinverlichting (front- en sluitseinen), binnenverlichting, rookgeneratoren of andere op afstand bedienbare objecten. Zie: artikel [[Locdecoders|locdecoders]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Frein''
+
|Term= Functieaansluiting
−
|Omschrijving= (België, <Fr.): '''rem'''. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= (Digitaal modelspoor); een '''functieaansluiting''' is een draad of een [[NEM660|connectorpin]] van een locdecoder Bijvoorbeeld: F0f en F0r (de witte- en gele draad) voor het in- of uitschakelen van treinverlichting (front- en sluitseinen). Verder zijn er de functieaansluitingen AUX1, AUX2, AUX3 enzovoort voor de binnenverlichting, rookgeneratoren of andere op afstand bedienbare objecten. Zie: artikel [[Locdecoders|locdecoders]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Front
+
|Term= Functiedecoder
−
|Omschrijving= '''Front'''je. Voorfront(je). [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
+
|Uitleg= (Digitaal modelspoor); een '''functiedecoder''' is een decoder ''zonder'' motor-aansturing. Wordt onder andere gebruikt voor het aansturen van elektrisch bedienbare koppelingen, zwaailampen, treinverlichting (front- en sluitseinen), binnenverlichting, extra verlichting, rookgeneratoren of andere op afstand bedienbare objecten. Zie: artikel [[Locdecoders|locdecoders]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Frontsein
+
|Term= Functiemapping
−
|Omschrijving= Lantaren of bord (wit) vóór op de trein, waarmee aangegeven wordt dat de betreffende kant de voorkant is. vergelijkbaar met koplamp van een auto. Tegengesteld: sluitsein. Zie ook: artikel [[Seinen]].
+
|Uitleg= (Digitaal, modelspoor); '''Functiemapping''' is een verNederlandsing van het Engelse/Amerikaanse "Function Mapping" (dit wordt abusievelijk ook wel "functiemappen" genoemd), wat taalkundig niet klopt. De vertaling van "function" is "functie", maar de correcte vertaling van "mapping" (spreek uit als "mepping") is in kaart brengen. Dus hier zit een probleempje. Bij een locdecoder worden namelijk geen functies in kaart gebracht, maar wijzigen de instellingen van een locdecoder, om een andere werking van de locdecoder in combinatie met de [[#Functietoets|functietoetsen]] te krijgen.<br />
 +
Met [[Function Mapping]] kan een [[Inleiding Function Mapping|functieaansluiting]] van een locdecoder dus een andere functie dan de standaardfunctie gegeven worden (bijv. zwaailicht, rookgenerator, knipperlicht, dimmen, enz), maar we kunnen ook een functieaansluiting zo "mappen" dat deze op een andere functieknop (toets) komt te zitten (bijv. AUX1 niet op F1 maar op F8). Dit "mappen" gebeurt door de betreffende [[Woorden - C#CV.|CV]] een bepaalde waarde te geven (zie ook het artikel: [[Locomotief en treinstelverlichting]]. Bij onder andere [[Wisseldecoders|wisseldecoders]] en [[Woorden - S#Schakeldecoder| schakeldecoders]] is functiemapping niet mogelijk, omdat die niet aangestuurd worden via de functietoetsen van de centrale.
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Functiedecoder
+
|Term= "Function Mapping"
−
|Omschrijving= Een '''functiedecoder''' is een decoder zonder motor-aansturing. Wordt onder andere gebruikt voor het aansturen van elektrisch bedienbare koppelingen, zwaailampen, treinverlichting of andere op afstand bedienbare objecten. Zie: artikel [[Decoders]].
+
|Uitleg= (Digitaal, modelspoor); reeds in de beginjaren van [[Woorden - D#DCC.|DCC]] werd door de NMRA Standards Group een functionaliteit ontworpen die het mogelijk maakte om één- of meerdere functieaansluitingen van de locdecoder om te programmeren, zodat deze functieaansluiting(en) reageerde(n) op een "Function Key" ([[#Functietoets|functietoets]]). '''"Function mapping"''' valt dus onder de noemer herprogrammeren (beter: [[Woorden - P#Parametreren|her-parametreren]]) van een [[Locdecoders|locdecoder]]. Zie: artikel [[Inleiding Function Mapping]].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Functiemapping
+
|Term= Functietoets
−
|Omschrijving= Functiemapping is een verNederlandsing van het Engelse/Amerikaanse "'''Function Mapping'''" (dit wordt abusievelijk ook wel "functiemappen" genoemd), wat taalkundig niet klopt. De vertaling van function is functie, maar de correcte vertaling van mapping (spreek uit als mepping) is in kaart brengen. Dus hier zit een probleempje. Bij een decoder worden namelijk geen functies in kaart gebracht, maar wijzigen instellingen van een decoder, om een andere werking van een decoder in combinatie met de functietoetsen te krijgen.<br />
+
|Uitleg= ([[Inleiding digitale baanbesturing|Digitaal modelspoor]]); een '''Functietoets''' is een toets op een digitale centrale, waarmee een [[#Functieaansluiting|functieaansluiting]] van een locdecoder in- of uitgeschakeld wordt. Bijvoorbeeld functietoets "F0" voor de verlichting.
−
Met [[Function Mapping]] kan een [[Inleiding Function Mapping|functieaansluiting]] van een locdecoder dus een andere functie dan de standaardfunctie gegeven worden (bijv. zwaailicht, rookgenerator, knipperlicht, dimmen, enz), maar men kan ook een functieaansluiting zo "mappen" dat deze op een andere functieknop (toets) komt te zitten (bijv. Aux1 niet op F1 maar op F8). Dit "mappen" gebeurt door de betreffende [[Woorden - C#CV.|CV]] een bepaalde waarde te geven (zie ook het artikel: [[Locomotief en treinstelverlichting]]. Bij o.a. wisseldecoders en accesoiredecoders is functiemapping niet mogelijk, omdat die niet aangestuurd worden via de functietoetsen van de centrale.
 
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= ''Function Mapping''
+
|Term= Fundering
−
|Omschrijving= Reeds in de beginjaren van DCC werd door de NMRA Standards Group een functionaliteit ontworpen die het mogelijk maakte om één- of meerdere functieaansluitingen van de decoder om te programmeren, zodat deze functieaansluiting(en) reageerde(n) op een "Function Key" (functietoets). "'''Function mapping'''" valt dus onder de noemer her-programmeren van een decoder. Zie: artikel [[Inleiding Function Mapping]].
+
|Uitleg= (Bouwkunde); de '''fundering''' of "het fundament" is dat deel van een gebouw of constructie, dat ervoor zorgt dat permanente belasting als het eigen gewicht, en de daarop uitgeoefende veranderlijke belasting, zoals nuttige belasting, sneeuw, winddruk, worden overgedragen op de draagkrachtige ondergrond. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fundering Meer over funderingen].
 
}}
 
}}
−
{{Trefwoord
+
{{Woord
−
|Trefwoord= Fyra
+
|Term= Fyra
−
|Omschrijving= '''Fyra''' is de merknaam voor de treindienst op de lijn HSL-Zuid, tussen Amsterdam en Breda. De trein bestaat uit een TRAXX-locomotief en intercityrijtuigen. Van 9 december 2012 tot en met 17 januari 2013 bestond daarnaast een internationale treindienst met de V250 treinstellen tussen Amsterdam en Brussel via de HSL. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]
+
|Uitleg= '''Fyra''' is de merknaam voor de treindienst op de lijn HSL-Zuid, tussen Amsterdam en Breda. De trein bestaat uit een TRAXX-locomotief en intercityrijtuigen. Sinds 15 december 2013 heet de dienst [[Woorden - I#Intercity direct|Intercity direct]]. Van 9 december 2012 tot en met 17 januari 2013 bestond daarnaast een internationale treindienst met de V250 treinstellen tussen Amsterdam en Brussel via de [[Woorden - H#HSL.|HSL]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fyra Meer over Fyra].
 
}}
 
}}
 
{{Voettekst
 
{{Voettekst
Regel 223: Regel 291:
 
|- valign= "top"
 
|- valign= "top"
 
! scope= "row" width="70%" |
 
! scope= "row" width="70%" |
−
| <small>Laatste wijziging: 7 jan 2024 10:18 (CET)</small>
+
| <small>Laatste wijziging: 9 mei 2025 9:56 (CET)</small>
 
|}
 
|}
 
[[Categorie: Afkortingen|F]]
 
[[Categorie: Afkortingen|F]]

Huidige versie van 9 mei 2025 om 09:57

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net

Zoeken op deze pagina: CTRL + F.

Woord of afkorting:

f.

Fietsencompartiment aanwezig. Deze aanduiding bevindt zich op een rijtuig of treinstel.

F

(Elektronica); F is de afkorting van Farad. Dit is de eenheid van elektrische capaciteit. De Farad is genoemd naar Michael Faraday. (3) Zie: condensator.

F0f.

Aanduiding voor functietoets F0 (die bij digitaal rijden de verlichting aan- of uitschakelt). De f (forward) achter de 0 geeft aan dat het hier om de voorwaartse rijrichting gaat. Zie: artikel locdecoders.

F0r.

Aanduiding voor functietoets F0 (die bij digitaal rijden de verlichting aan- of uitschakelt). De r (reverse) achter de 0 geeft aan dat het hier om de achterwaartse rijrichting gaat. Zie: artikel locdecoders.

FET.

(Engels) Afkorting van Field Effect transistor. In het Nederlands: "veldeffecttransistor". (3) Meer over de FET.

FFC.

Afkorting van Flat Flex Cable. Benaming voor "bandkabel" (Engels; "flat cable" of "ribbon cable") (3) Meer over FFC (Engels).

FKP.

(Elektronica); typeaanduiding voor condensatoren. FK staat voor "Foliën Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De P staat voor polypropyleen.

FKS.

(Elektronica); typeaanduiding voor condensatoren. FK staat voor "Foliën Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De S staat voor polyester.

FMZ.

(Digitaal); Fleischmann kwam in 1986 met een eigen systeem met bijbehorend protocol, het FMZ-protocol. FMZ staat voor "Fleischmann MehrZugsteuerung" in het Nederlands: "Fleischmann's meertreinenbesturing". Het protocol is met geen enkel ander protocol uitwisselbaar. Apparatuur voor het FMZ-protocol is alleen voor FMZ te gebruiken, én met multiprotocol digitale centrales. Het systeem had FMZ ontvangers (locdecoders) waarmee diverse dingen zoals wissels, seinen, etc aangestuurd kunnen worden. (3) Meer over FMZ. (Duits)

FPC.

Afkorting van Flexible Printed Circuits. (3) Meer over FPC.

FTE.

1. Forum Train Europe (fte-rail.com) is een Europees Forum voor de internationale productieplanning, coördinatie van de dienstregeling en harmonisering van de toe te wijzen baanvakken in het Europese railverkeer.
2. Full Time Employment, oftewel medewerker die een standaard aantal uren (=volledige werkdag) bij een bedrijf werkzaam is.

FTP.

(Engels) Foiled Twisted Pair. Aanduiding voor een netwerkkabel die voorzien is van vier aderparen, die om elkaar gedraaid (getwist) zijn. Elk aderpaar is omgeven door een metalen afscherming, in de vorm van aluminiumfolie. Hierdoor is de kabel in sterke mate ongevoelig voor storingen van buitenaf. Onder de buitenmantel is geen afscherming aanwezig. (3) Meer over FTP.

Fabriek

Fabriek op wielen: Bijnaam voor de stoomlocomotieven in 't algemeen, gegeven omdat het werk op de loc zo ingewikkeld is, net als in een fabriek. (1)

"Failsafe"

(Engels, grootspoor); met failsafe (faalveilig) wordt in de spoorwegwereld het principe bedoeld dat, als een component faalt het systeem zal degraderen naar een vooraf gedefinieerde veilige toestand. Werd in vroeger tijden reeds toegepast bij het halteseinbord. Als het touw van dit sein breekt, dient de trein te stoppen: wellicht onnodig, maar wél veilig en passagiersvriendelijk. Als (ten tijde van het mechanische seinstelsel) een steldraad van een armsein brak, viel het sein terug in de stand "STOP". Ten tijde van de latere talloze electrisch bediende seinen geldt dit ook: wegvallen van de spanning in een relais-station leid altijd tot een "STOP"-tonend seinen: géén relaisspanning? Dan alléén de stand "STOP".

Farad

(Elektronica); de Farad (F) is de eenheid van elektrische capaciteit. De Farad is genoemd naar Michael Faraday. (3) Zie: condensator. Meer over Farad.

Fase

(Elektrotechniek) een Fase is het gedeelte van een trillingsperiode dat is verlopen sinds het begin van die periode. Het aantal trillingen per seconde wordt aangegeven in Hertz. De bruine draad van een huisinstallatie wordt ook aangeduidt met "fase". (3) Meer over fase.

Fasescheiding

Het geheel van infravoorzieningen die nodig zijn om delen van het bovenleidingsysteem elektrisch van elkaar te scheiden, op zodanige manier dat treinen van het ene naar het andere deel kunnen rijden, zonder dat daarbij problemen in de infrastructuur ontstaan, zoals sluiting tussen beide fasen tijdens de passage van één- of meerdere pantografen. (2) Meer over fasescheiding.

Faulhaber-motor

In 1947 richtte Fritz Faulhaber senior, de "Dr. Fritz Faulhaber fijnmechanische werkplaatsen" op. Begin jaren vijftig gaf camerafabrikant Voigtländer hem de opdracht een elektromotor voor automatisch filmtransport te ontwikkelen. Om aan de eisen van een dergelijke motor (klein, licht, energiebesparend, soepel lopend) te voldoen, ontwikkelde Faulhaber een elektromotor met een zelfdragende ijzerloze rotorspoel. De diagonaal gewikkelde spoel, gestabiliseerd door kunsthars, staat nu bekend als een Faulhaber-wikkeling. (3) Meer over de faulhabermotor.

Faunapassage

Een faunapssage is een doorgang voor dieren over, door of onderlangs een barrière (bijvoorbeeld onder de spoorbaan door of over een viaduct). (2) Meer over faunapassage.

Fiber

Zie: Glasvezel.

Fiberglas

Zie: Glasvezel.

"Fiddle Yard"

(Engels); een fiddlyard is een samenstelling van, meestal uit het zicht van de kijker opgestelde, sporen ten behoeve van vaak tijdelijke opslag van rollend materieel. (3) Zie ook: Schaduwstation. Meer over Fiddle Yard.

Filament

Een filament ook "gloeidraad" is een veelal spiraalvormige draad van een speciaal metaal (wolfraam of constantaan) dat zowel een hoog smeltpunt bezit als een wat hogere soortelijke weerstand voor elektrische stroom. loeilamp. (3) Meer over filament.

Finescale norm

De "Finescale norm" is ontstaan omdat binnen de Amerikaanse modelspoorwegen van doorgaans veel lagere rails en fijnere profielen gebruik wordt gemaakt. Zie artikel Smalle wielen met lage flenzen of Amerikaanse maten en normen of Lage railprofielen. (3) Meer over finescale norm.

Firmware

(IT); Firmware is software die in hardware ingeprogrammeerd is. Dit kan op eenmalige basis geschieden, maar moderne technieken zoals flashgeheugen maken het ook mogelijk om de firmware te vernieuwen (te updaten). De EEProm wordt dan geladen met het nieuwe programma. (3) Meer over firmware.

Fitting

(Elektrotechniek); bij elektrische lampen is de fitting het deel van het armatuur waarin de lichtbron wordt bevestigd. Ook de metalen lamphuls wordt wel "fitting" genoemd. Veelgebruikt zijn de fittingen met Edison-schroefdraad (E14, E27) en die met bajonetsluiting. (3) Meer over fitting.

Fixeren

Afgeleid van het Franse fixer (met het achtervoegsel -eren), in de betekenis van "conserveren", "vastmaken", "vastleggen".

Flankbeveiliging

Een voorziening in de beveiliging van het treinproces, met als doel het voorkomen van ongewenst en ongecontroleerd toetreden van een trein op een ander spoor. (2) Meer over flankbeveiliging.

Flat cable

(Engels); een flat cable ook "ribbon cable" of "FFC") is een plat soort flexibele kabel met meerdere aders. (3) Zie ook bandkabel. Meer over flat cable.

"Flèche"

(België, < Fr.) pijl, bijnaam van motorwagen. (1)

Flens

Zie: Wielflens.

Fles

1. Peilglas, dat de vorm van een fles heeft, en waar ook water in zit. "de fles is leeg:" het peilglas is leeg.
2. "Op de fles zitten / zijn:" geen stoom meer hebben, alles verbruikt hebben. Zie ook: "op straat" zitten / zijn, "uitverkocht" zijn of raken; (1)
2. (België, < Fr. "Flèche") arm van een hijskraan. "fles" in Nederlandse betekenis onbekend. (1)

Flexinol

Flexinol is een merknaam van geheugendraad (geheugenmetaal). Metaaldraad (ook "Muscle wire" genaamd) bestaande uit nickel-titanium dat, wanneer er spanning op wordt gezet, zijn lengte varieert (bij verhitting wordt het draad ongeveer 3,5 % korter). Nadat de spanning uitgeschakeld is, neemt het materiaal zijn oude lengte weer aan. Is te gebruiken voor bijvoorbeeld wisselaandrijvingen (zie: artikel Toepassing van geheugenmetaal). Zie ook Nitinol.

Flexrails

(Modelspoor). Benaming van flexibele (buigzame} rails, met een lengte van ongeveer een meter. Op plaatsen waar we met de standaard bogen uit het aanbod van de fabrikanten niet goed uitkomen, is het toepassen van flexrails een uitkomst. Ook kan flexrails een besparing op de kosten opleveren, door bij de aanleg (planning) van de baan, meerdere korte stukken rails te vervangen door een langer stuk flexrails. Zie: artikel Flexrails

"Flip-flop"

(Engels, elektronica); de flip-flop of bistabiele multivibrator, is een digitale elektronische schakeling, die maar twee logische toestanden kent. Het element fungeert als een schutsluis voor data. De logische toestand van de uitgangen kan uitsluitend veranderen tijdens een actieve flank op de klok-ingang. Het element heet daarom ook wel flankgevoelig data-element. Oorspronkelijk werden flip-flops opgebouwd met relais. De flip-flop dankt zijn naam aan het kenmerkende geluid van het opkomen- en afvallen van het relais. (3). Zie ook SR-flip-flop Meer over de flip-flop.

Fluitbord

(Grootspoor); op plaatsen waar een trein altijd moet toeteren, bijvoorbeeld een onbewaakte overweg, staat een fluitbord: een ruitvormig wit bord met een zwarte F. Dit bord stamt nog uit de stoomtijd, toen treinen geen tyfoon, maar een stoomfluit hadden. (4) en (7) Zie ook het artikel Seinen. Meer over fluitbord.

Fluitketel

"Fluitketel" was de bijnaam van de locomotieven van de serie 5500, een klein type tenderlocomotief. (1)

Fluitsignaal

Zie het artikel Seinen. Zie ook Fluitbord.

Fluorescentie

Fluorescentie is een bijzonder geval van luminescentie. Het is een natuurkundig verschijnsel waarbij een elektron een hoog-energetisch foton absorbeert en daardoor in een aangeslagen toestand belandt en vervolgens terugvalt naar de grondtoestand onder uitzending van een foton van lagere energie (grotere golflengte). Van dit verschijnsel wordt gebruik gemaakt bij de TL-buis. Hierin wordt argon- of kryptongas toegepast (of een combinatie van deze gassen), samen met kwikdamp. (3) Meer over fluorescentie

Flux

(Elektronica); flux is een zout of hars met een laag smeltpunt dat gebruikt wordt om oxidatie tijdens het solderen te verhinderen. Tevens dient het als vloeimiddel, zodat het soldeer beter hecht.
S-39 en vergelijkbare agressieve vloeimiddelen mogen NOOIT bij elektronica gebruikt worden, want deze middelen zullen de printsporen (koperbanen) langzaam aantasten en dan werkt de schakeling niet meer. (27) Meer over flux.

"Flyback"

1. (Engels); benaming voor de terugslag van de kathodestraal in een kathodestraalbuis van een televisie of oscilloscoop. (3) Meer over flyback.
2. (Elektronica); de uitschakelspanning van een spoel. (3) Zie ook: Zelfinductie Meer over flyback. (Engels)

"Flyback suppression"

(Engels), (elektronica); de uitschakelspanning van een spoel. Deze hoge spanning kan elektronica-componenten beschadigen. Daarom wordt bij een spoel een vrijloopdiode geplaatst, waardoor de hoge uitschakelspanning onderdrukt word. Ook kan in plaats daarvan een zogenaamde snubber (een RC-combinatie) worden toegepast. (3) Zie ook: Snubber en Zelfinductie.

"Fly-Over"

(Engels) Een "Fly-over" is een ongelijkvloerse ofwel vrije kruising van twee- of meer sporen waarbij het onderste spoor/sporen op maaiveldhoogte wordt aangelegd. (2) Meer over Fly Over.

Foamboard

Foamboard, "Foamcore" of "foamboard met papieroppervlak" is een lichtgewicht en gemakkelijk te snijden materiaal dat wordt gebruikt voor het monteren van fotografische afdrukken, als drager voor het inlijsten van foto's, voor het maken van schaalmodellen en bij het schilderen. Het bestaat uit een plaat van polystyreenschuim bekleed met aan weerszijden een buitenlaag van papier, meestal wit papier met kleicoating of bruin kraftpapier. (3) Meer over foamboard (Engels).

Fornuis

Zie: "Ezeltje." (1)

Forum

(Romeins) meervoud: Fora. Plaats op het internet waar gebruikers specifieke informatie met elkaar kunnen delen. Zie: Website Beneluxspoor.net en Forum. (3) zie ook: Internetforum.

Forward current

(Elektronica); de forward current (If) is de "doorlaatstroom" in voorwaartse richting door een diode of een led. "Doorlaatstroom" verwijst naar de hoeveelheid stroom die door een LED loopt wanneer deze in doorlaatrichting werkt, ook wel aanstuurstroom genoemd. Een lichtgevende diode (light-emitting diode of led) heeft een pn-overgang (positief-negatieve overgang) tussen tegengesteld gedoteerde lagen. (3) Meer over forward current en pn-overgang. (Engels)

Forward voltage

(Elektronica); de forward voltage is de voorwaartse spanning. Het is de hoeveelheid (hoogte van de) spanning die nodig is om stroom door een diode te laten stromen. Bij een silicium-diode is de voorwaartse spanning 0,6 volt. Bij leds is de voorwaartse spanning afhankelijk van de kleur, zie: artikel Het aansluiten van leds.

Fosfor

Fosfor is een scheikundig element met symbool "P" en atoomnummer 15. Het is een niet-metaal dat in meerdere kleuren kan voorkomen waarvan rode fosfor en witte fosfor het bekendst zijn. (3) Meer over fosfor.

Fosforbrons

Foforbrons is een legering van koper, tin en een kleine hoeveelheid fosfor. Dit materiaal wordt voor sleepcontacten) in onder andere modellocomotieven (en modeltreinstellen) gebruikt. Heeft goede elektrisch geleidende eigenschappen, een lage wrijvingscoëfficiënt en is tevens veerkrachtig. (3) Meer over fosforbrons.

Fosforzuur

Fosforzuur wordt in verdunde uitvoering gebruikt bij het solderen van onder andere messingdelen. Zie het artikel Het solderen. (3) Meer over fosforzuur.

Fototransistor

Een fototransistor is een transistor die stroom geleidt wanneer de fotocel voldoende wordt belicht. Van deze eigenschap wordt gebruikgemaakt in een zogenaamde opto coupler, een schakelaar zonder elektrische verbinding. Als de stuurschakeling met behulp van bijvoorbeeld een led licht uitzendt, zal de fototransistor gaan geleiden en de secundaire schakeling van signaal voorzien.(3) Meer over fototransistor.

"Foyer"

(België, < Fr.): vuurkist, vuurhaard. (1)

FPC connector

Afkorting van Flexible Printed Circuits connector. Benaming voor een connector voor FPC kabels. Zie ook: FFC. Meer over FPC connector.

Frameplaat

In de lengterichting van de loc, als onderdeel van het frame, gemonteerde plaat. Meestal zijn er twee frameplaten, die door dwarsverbindingen aan elkaar gemonteerd zijn. de wielen zijn meestal buiten de frameplaten gemonteerd, de assen zijn er altijd in- of aan gelagerd. (1)

"Freeware"

(Engels, computertechniek); vrij te gebruiken en te verspreiden software. Zie het artikel Ontwerpprogramma's. (3) Meer over Freeware.

Frein

(België, < Fr.): rem. (1)

Front

Frontje. Voorfront(je). Voorzijde van een locomotief. (1)

Frontsein (stoomtijdperk)

(Grootspoor); lantaren of bord (wit) vóór op de trein, waarmee aangegeven wordt dat de betreffende kant de voorkant is. vergelijkbaar met koplamp van een auto. Tegengesteld: sluitsein. Zie ook: artikel Seinen. (1)

Front- en sluitseinen (heden)

(Grootspoor); De lichten op de voor- en achterzijde van een trein worden respectievelijk front- en sluitsein genoemd. Sluitseinen kunnen ook de vorm van bordjes hebben. Tegengesteld: sluitsein. (3)
  • Normaal frontsein (voor): drie witte of gele lichten; twee lichten op gelijke hoogte en een licht midden daarboven.
  • Rangeersein (voor en achter): ten minste één wit of geel licht.
  • Gevaarseinen (voor en achter): twee rode lichten op gelijke hoogte en één, twee of drie witte of gele lichten
    of twee afwisselend of gelijktijdig knipperende, witte lichten aan frontzijde.
  • Sluitsein (achter): twee rode lichten op gelijke hoogte.

Zie ook: artikel Seinen. Meer over front- en sluitseinen.

Functie

(Digitaal modelspoor); een functie is een handeling die door een locdecoder wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld: het in- of uitschakelen van treinverlichting (front- en sluitseinen), binnenverlichting, rookgeneratoren of andere op afstand bedienbare objecten. Zie: artikel locdecoders.

Functieaansluiting

(Digitaal modelspoor); een functieaansluiting is een draad of een connectorpin van een locdecoder Bijvoorbeeld: F0f en F0r (de witte- en gele draad) voor het in- of uitschakelen van treinverlichting (front- en sluitseinen). Verder zijn er de functieaansluitingen AUX1, AUX2, AUX3 enzovoort voor de binnenverlichting, rookgeneratoren of andere op afstand bedienbare objecten. Zie: artikel locdecoders.

Functiedecoder

(Digitaal modelspoor); een functiedecoder is een decoder zonder motor-aansturing. Wordt onder andere gebruikt voor het aansturen van elektrisch bedienbare koppelingen, zwaailampen, treinverlichting (front- en sluitseinen), binnenverlichting, extra verlichting, rookgeneratoren of andere op afstand bedienbare objecten. Zie: artikel locdecoders.

Functiemapping

(Digitaal, modelspoor); Functiemapping is een verNederlandsing van het Engelse/Amerikaanse "Function Mapping" (dit wordt abusievelijk ook wel "functiemappen" genoemd), wat taalkundig niet klopt. De vertaling van "function" is "functie", maar de correcte vertaling van "mapping" (spreek uit als "mepping") is in kaart brengen. Dus hier zit een probleempje. Bij een locdecoder worden namelijk geen functies in kaart gebracht, maar wijzigen de instellingen van een locdecoder, om een andere werking van de locdecoder in combinatie met de functietoetsen te krijgen.

Met Function Mapping kan een functieaansluiting van een locdecoder dus een andere functie dan de standaardfunctie gegeven worden (bijv. zwaailicht, rookgenerator, knipperlicht, dimmen, enz), maar we kunnen ook een functieaansluiting zo "mappen" dat deze op een andere functieknop (toets) komt te zitten (bijv. AUX1 niet op F1 maar op F8). Dit "mappen" gebeurt door de betreffende CV een bepaalde waarde te geven (zie ook het artikel: Locomotief en treinstelverlichting. Bij onder andere wisseldecoders en schakeldecoders is functiemapping niet mogelijk, omdat die niet aangestuurd worden via de functietoetsen van de centrale.

"Function Mapping"

(Digitaal, modelspoor); reeds in de beginjaren van DCC werd door de NMRA Standards Group een functionaliteit ontworpen die het mogelijk maakte om één- of meerdere functieaansluitingen van de locdecoder om te programmeren, zodat deze functieaansluiting(en) reageerde(n) op een "Function Key" (functietoets). "Function mapping" valt dus onder de noemer herprogrammeren (beter: her-parametreren) van een locdecoder. Zie: artikel Inleiding Function Mapping.

Functietoets

(Digitaal modelspoor); een Functietoets is een toets op een digitale centrale, waarmee een functieaansluiting van een locdecoder in- of uitgeschakeld wordt. Bijvoorbeeld functietoets "F0" voor de verlichting.

Fundering

(Bouwkunde); de fundering of "het fundament" is dat deel van een gebouw of constructie, dat ervoor zorgt dat permanente belasting als het eigen gewicht, en de daarop uitgeoefende veranderlijke belasting, zoals nuttige belasting, sneeuw, winddruk, worden overgedragen op de draagkrachtige ondergrond. (3) Meer over funderingen.

Fyra

Fyra is de merknaam voor de treindienst op de lijn HSL-Zuid, tussen Amsterdam en Breda. De trein bestaat uit een TRAXX-locomotief en intercityrijtuigen. Sinds 15 december 2013 heet de dienst Intercity direct. Van 9 december 2012 tot en met 17 januari 2013 bestond daarnaast een internationale treindienst met de V250 treinstellen tussen Amsterdam en Brussel via de HSL. (3) Meer over Fyra.


Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Laatste wijziging: 9 mei 2025 9:56 (CET)
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=Woorden_-_F&oldid=54547"