Woorden - M: verschil tussen versies

Huidige versie van 18 mei 2025 om 11:11

Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net

Zoeken op deze pagina: CTRL + F.

Woord of afkorting:

m

(Elektronica); m is de afkorting van milliFarad. Eén milliFarad (mF) is het duizendste deel van een Farad, de eenheid van elektrische capaciteit, dus 0,000 F (3) Zie: condensator. Meer over milliFarad.

m.

Motorbak (bak c.q. rijtuig met aandrijving) Bijv. mDDM.

mABD.

Motorrijtuig eerste en tweede klasse met bagageafdeling.

mBC.

Motorrijtuig tweede en derde klasse.

mBD.

Motorrijtuig tweede klasse met bagageafdeling.

mBDk.

Koprijtuig tweede klasse, met motor- en bagageafdeling.

mBvk.

Koprijtuig tweede klasse, met motorafdeling.

mC.

Motorrijtuig derde klasse.

mCD.

Motorrijtuig derde klasse met bagageafdeling.

mD.

Bagagerijtuig met motorafdeling.

mP.

Motorposttrekker.

Mat.

Afkorting van Materieel. Zie: Materieel

MBN.

(Grootspoor); Afkorting van Materieel Besturingscentrum NedTrain. Zie ook: OCCR.

MBS.

Museum Buurt Spoorweg. Museale spoorwegmaatschappij uit Haaksbergen. Meer over MBS.

Mcn.

Afkorting van Machinist.

Me.

Afkorting van Materieel en elektrische Inrichting.

Mebela.

Mechanisch Bedienbaar Landhek. Speciaal ontworpen voor particuliere spoorwegovergangen. Meer over Mebela.

MEK.

(Chemie); Methylethylketon, ook bekend als butanon, is een oplosmiddel dat gebruikt wordt voor het lassen of smelten van polystyreen. Op deze wijze kunnen van polystyreen gemaakte onderdelen aan elkaar vastgemaakt worden zonder toevoeging van een (vullende) lijm. Zie het artikel Welke lijmen, kitten of cementen.

MET.

Maatschappij tot Exploitatie van Tramwegen.

MGB.

Matterhorn Gotthard Bahn. De Matterhorn Gotthard Bahn (MGB) is een private smalspoormaatschappij in Zwitserland die op 1 januari 2003 is ontstaan na een fusie tussen de Furka-Oberalp-Bahn (FO) en de Brig-Visp-Zermatt-Bahn (BVZ). Meer over MGB.

Mgm.

Afkorting van Magazijnmeester.

MKP.

(Elektronica); Typeaanduiding voor condensatoren. MK staat voor "Metall Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De P staat voor polypropyleen.

MKT.

(Elektronica); Typeaanduiding voor condensatoren. MK staat voor "Metall Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De T staat voor polyester.

MKS.

(Elektronica); Typeaanduiding voor condensatoren. MK staat voor "Metall Kondensator". De derde letter geeft het type diëlektricum-materiaal aan. De S staat voor polyester.

MOROP.

Afkorting van "Verband der Modelleisenbahner und Eisenbahnfreunde Europas". Meer over MOROP (in het Duits, Engels of Frans).

MOSFET.

Afkorting van Metal Oxide Semiconductor Field Effect transistor. Zie: artikel Elektronica basis. Zie tevens veldeffecttranistor. Meer over de MOSFET.

MOV.

Afkorting van Metal Oxide Varistor. Elektronisch onderdeel dat beveiligd tegen te hoge spanningen. (3) Meer over varistor.

MSDS.

Afkorting van "Material Safety Data Sheet". Amerikaans systeem van documenten met informatie over de risico's van een gevaarlijke stof of preparaat, en aanbevelingen voor het veilig gebruik ervan op het werk. In Europa kennen we daarvoor het Veiligheidsinformatieblad. (3) Meer over MSDS.

MSF.

"Multi Sensible Feinsteuerung". Uitvinding van Fleischmann. Met het MSF-systeem kan zeer langzaam op rangeersnelheid gereden worden, door een continu regelbare overgang van halve periode-, via een mengvorm, naar hele periode gelijkrichting. Meer over de MSF-trafo

MTBE.

Methyl-tert-butylether is een organische verbinding met als brutoformule C5H12O. De stof, die behoort tot de stofklasse van de ethers, komt voor als een kleurloze vluchtige vloeistof.

MW.

Afkorting van Materieel en werkplaatsen.

M600

(Chemie); M600 is een productnaam van Sikkens (Akzo Nobel). (Detergent) Ontvetter. Wordt bij het airbrushen gebruikt als verfverdunner. Meer over M600.

Mat'24

Vanwege het succes van het elektrische materieel op de Hofpleinlijn en de ervaringen in het buitenland, werd besloten om op de lijn Amsterdam - Rotterdam (de Oude Lijn) ook elektrisch te gaan rijden. Door de Eerste Wereldoorlog werden deze plannen uitgesteld. In 1923 kwamen de eerste 10 rijtuigen in dienst. Het Mat'24 kreeg als bijnaam "Blokkendoos" en "Stofzuiger". "Blokkendoos" naar het uiterlijk en "Stofzuiger" naar het geluid dat de motoren maakten. (7) Meer over Mat'24.

Mat'35

Materieel 1935, ook wel bekend als Mat'35, zijn de eerste echte elektrische treinstellen van de NS. In tegenstelling tot de rijtuigen van de ZHESM en het Materieel’24, welke allemaal losse rijtuigen waren en zo eenvoudig tot een treinstel kon worden samengesteld. De treinstellen waren vooral bedoeld voor de diensten tussen Rotterdam Delftsche Poort en Hoek van Holland. (7) Meer over Mat'35.

Mat'36

Materieel 1936, ook wel bekend als Mat'36, is een elektrisch stroomlijntreinstel voor het personenvervoer over het Middennet. Het ontwerp was afgeleid van het Materieel'35. De treinstellen werden in 1936 besteld en vanaf 1937 afgeleverd en in 1938 in dienst gesteld. (7) Meer over Mat'36.

Mat'40

In december 1939 plaatst de NS een bestelling voor 25 vijfwagenstellen en 15 tweewagenstellen voor de dienst tussen Amersfoort en Amsterdam. Dit in aanvulling op het Materieel'36. De nieuwe treinstellen, ook wel bekend als Mat'40, zijn voorzien van een grote bagageruimte voor het vervoer van fietsen op de Gooilijnen. De bestelling was onderdeel van de verdere elektrificatie van het Middennet. Tot het Mat'40 behoorde ook de DE-V. (7) Meer over Mat'40.

Mat'46

Het materieel'46, ook wel bekend als Mat'46, is een serie elektrische treinstellen van de Nederlandse Spoorwegen, aangeduid naar het jaar van bestelling. De officiële aanduiding was Plan A, AB, B en C. Ook werd de benaming "Muizenneus" gebruikt. (7) Meer over Mat'46.

Mat'54

Het materieel'54, ook wel bekend als Mat'54, is een serie elektrische treinstellen van de NS. In 1954 werd door de NS nieuw materieel besteld. Officieel aangeduid als "Plan F". De treinstellen werden geleverd in twee- en vierdelige uitvoering. Vanwege de kenmerkende neus kreeg het de bijnaam "Hondekop". (7) Meer over Mat'54.

Mat'57

Het materieel'57, ook wel bekend als Mat'57, is een serie elektrische treinstellen van de NS. Naar het voorbeeld van de treinstellen Materieel '54 werden in 1957 twaalf treinstellen in dienst genomen voor de verbinding tussen Amsterdam en Brussel. De NS krijgt acht treinstellen en de NMBS krijgt er vier. (7) Meer over Mat'57.

Mat'64

(Jargon); Mat'64 is de afkorting van Materieel'64. Officieel aangeduid als respectievelijk "Plan T" en "Plan V". Voortgevloeid uit het prototype "plan TT" (Treinstel Toekomst) bouwjaar 1961. (3) Meer over Mat'64.

Maaiveld

Aanduiding voor de bovenkant van de grond. De hoogte wordt doorgaans in meters t.o.v. het NAP aangegeven. (2) Meer over maaiveld.

Maak-contakt

Term uit de elektro/elektronica-techniek. Hiermee wordt een contakt aangeduidt dat in rusttoestand geopend is (bijv. een relaiscontact, dat bij bekrachtiging van de spoel sluit). Zie: artikel Elektronica basis.

Machine

(België): 1. locomotief:" het machine heeft een vuurslag gehad."
2. mechanisme, drijfwerk. (1)

Machinist

De machinist is de bestuurder van de locomotief of trein. Heeft tevens de hoogste rang aan boord van de locomotief of trein. (3) Meer over Treinbestuurder.

Machinistenhuis

(Stoomtijdperk); de ruimte waarin de machinist staat of zit bij het bedienen van de loc. Ook de stoker staat of zit hier. (1)

Machinistenkraan

(België): remkraan. Hoewel er een groot aantal andere kranen zijn, die de machinist bedient, heet toch alleen de "remkraan" machinistenkraan. Wellicht te verklaren uit het feit dal de "stoker" ook vele kranen bedient, maar in principe "nooit" de remkraan. Deze kraan te bedienen is dus een van de privileges van de machinist. (1)

Machinistenrapport

Rapport waarin machinisten alle verrichtingen die zij met hun trein of locomotief hadden uitgevoerd, in vermelden. Meer over Machinistenrapport.

Macromolecuul

(Chemie); Een macromolecuul is een molecuul dat bestaat uit meerdere duizenden atomen, waardoor het een relatief hoge moleculaire massa bezit. Het is meestal opgebouwd uit vele aaneengeregen kleinere moleculen (monomeren). De meeste macromoleculen zijn dan ook polymeren. (3) Meer over macromolecuul.

Mager

Magere kolen: kolen met een gasgehalte van 8 tot 14%; tegengesteld "vetkolen," of "vette kolen." (1)

Maglev

Magnetic Levitation. Het door middel van magnetisme laten zweven van een voorwerp (metaal). Dit principe word toegepast in o.a. de Duitse Transrapid. (3) Zie ook: Magneetzweeftrein. Meer over Maglev.

Magneet

Verzamelnaam. Uit onder andere metalen samengesteld materiaal, dat na magnetisatie zijn eigenschappen lang behoud. (3) Meer over Magneet.

Magneetrem

1. Wrijvingsremsysteem in het Materieel, waarbij de normaalkracht tussen het remelement en de spoorstaaf wordt opgewekt door magnetische aantrekking tussen element en spoorstaaf. (2)
2. Een uitvoering die door middel van magnetisme, mechanisch wrijving met de spoorstaaf bewerkstelligd en een systeem dat op basis van wervelstromen werkt. (2) Meer over de magneetrem.

Magneetschakelaar

Zie: Contactor en Relais.

Magneetzweeftrein

Zie: Maglev. (3) Meer over de magneetzweeftrein.

Mailtreinmachines

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 2000, die de zware postvervoerende boottreinen Vlissingen-Boxtel vervoerden. (1)

Makrolon

Merknaam. Makrolon is een polycarbonaat-plaat, geproduceerd door Bayer Material Science. Ook in de handel onder de merknaam Axxis. Sinds 1 juli 2000 maakt het vroegere Axxis NV in het Belgische Tielt, deel uit van "Bayer Sheet Europe", een dochteronderneming van "Bayer MaterialScience". Meer over Makrolon.

Malen

Doorslaan. Vergelijk het malen = draaien van een molen. Net als bij "pivoteren" geeft het snelle draaien van de wielen het doorslaan aan. (1)

Mammoet

Mammoet was de bijnaam van de zeer sterke locomotieven van de serie NS 4600. Net als bij "mastodont" krijgt de locomotief de naam van een zeer sterk prehistorisch dier. Ook: "cake-walk, gans, schommelkont, Demsey". (1)

Manke Nelis

Manke Nelis was de bijnaam bij de Hoogovens van de locomotieven van de serie NS 8200; deze naam verwijst naar de slechte stoomverdeling van deze locomotieven: ook: ""meikever", "schildpad", "paddestoel", "platluis"." (1)

Manometer

Een manometer is een inrichting waarmee de spanning/de druk in de ketel gemeten wordt. (1)

Mapping Line

(locdecoder); een Mapping Line is een regel in een tabel. Elke CV van 257 tot en met 511 wordt gebruikt om meerdere programma-instellingen te lezen of te schrijven. Er zijn in totaal 40 verschillende functies te programmeren. Om die te benaderen moeten met de index CV's 31 en 32 eerst de juiste pagina opgeven worden en daarna het juiste CV nummer ingeven en dan de waarde daarin zetten. (3) Zie: Function Mapping Meer over Mapping Line.

Marshall-kolen

Amerikaanse kolen die in het kader van de Marshall-hulp aan Nederland na de tweede wereldoorlog ingekocht werden. Waren licht ontbrandbaar, maar vormden veel slakken. (1)

Massa

(Elektrotechniek); Massa is op zich een relatief begrip. Vroeger waren er Engelse auto's waarbij de pluspool van de accu met de massa (metaal) van het voertuig verbonden was. Tegenwoordig hebben alle nieuwe auto's de min-pool aan de massa. Om verwarring te voorkomen spreken we bij het modelspoor daarom ook van "min". De min-pool wordt ook wel "gnd" (ground) genoemd.

Mast

(Grootspoor); constructie, gebruikt bij enkelsporige trajecten, om de bovenleiding (en dan met name de rijdraad) op de juiste hoogte te houden. Bestaat uit masten (de verticale onderdelen, die naast het spoor staan) en de horizontale uithouders, waaraan de draagkabel, de draagdraden en de rijdraden hangen. Zie: artikel Rijdraden, kopen of maken.

Master

(Eng.) (computertechniek); een Master werkt samen met een "Slave". Het is een communicatiemodel, waar het ene apparaat éénrichtingscontrole over een of meer andere apparaten uitoefend. (3) Meer over Master (Engels).

Mastodont

Mastodont was de bijnaam van de zeer sterke locomotieven van de serie NS 4600. Ook: "mammoet, cake-walk, gans, schommelkont, Dempsey". (1)

Materiaal

Materiaal is een natuurlijke- of kunstmatig geproduceerde stof, bestemd om verwerkt te worden tot bruikbare producten. Een materiaal is dus een stoffelijke zaak, geselecteerd op basis van zijn eigenschappen, met het oog op een bepaalde toepassing. De term "materiaal" wordt gewoonlijk alleen gebruikt, als de verwerkte stof nog aan te wijzen is in onderdelen van het eindproduct. (3) Meer over materiaal.

Materieel

Voertuigen die op het spoor (kunnen) rijden, en die gebruik maken van de dragende en geleidende functies van het spoor (ook wel aangeduid met rollend materieel). (2) Meer over materieel.

Materieelomloop

Zie: Omloop.

"Maybach"

Merknaam. Oorspronkelijk firmanaam was "Luftfarzeug- Motorenbau GmbH". Maybach leverde tussen 1934 en 1941 diverse motoren aan de NS. (3) Meer over Maybach.

Maximale snelheid

(Modelspoor); Instelling in de locdecoder, die er voor dient de maximale snelheid van de loc/het treinstel in te stellen bij de hoogste rijstand. Zie: "CV6" in Basisinstelling-locdecoder

Mechaniek

Drijfwerk. "binnenmekaniek:" binnenliggend drijfwerk. "buitenmekaniek:" buitenliggend drijfwerk. (1)

Mechanische beveiliging

Op drukkere spoorlijnen werd vanaf 1875 op grote schaal het elektromechanisch blokstelsel ingevoerd. De spoorlijnen werden verdeeld in blokken, met aan het begin van elk blok een seinpaal. Seinpalen konden verschillende vormen hebben. De bekendste zijn de armseinpalen met een rond uiteinde (hoofdseinen) en met een recht uiteinde (voorseinen). (4)

Mechanische spanning

Een mechanische spanning, in het Engels: "stress", is de kracht die wordt uitgeoefend per oppervlakte-eenheid van een voorwerp. Er zijn vijf vormen van mechanische spanning: drukspanning, trekspanning, momentspanning, schuifspanning en torsiespanning. (3) Meer over spanning.

Meekoppeling

(Elektronica); Vorm van positieve terugkoppeling waarbij de invloed van een ingangssignaal wordt versterkt.

Meerdelig wissel

Wissel met tongbeweging en een beweegbaar puntstuk of beweegbaar kruis. (het tegenovergestelde is een ééndelig wissel). (2) Meer over Meerdelig wissel.

Meerslagen potentiometer

(Elektronica); Zie trimpotentiometer.

Meersporig baanvak

Baanvak met meer dan twee parallelle hoofdsporen.

Meester

1. Machinist, die zowel "leermeester" van de stokerleerling was, als "baas" op de loc;
2. (België): machinist-instructeur, een rang hoger dan die van machinist; "meester" werd en wordt in België nooit gebruikt om de machinist aan te duiden, daarvoor gebruikt men "machinist." de stoker werd ook altijd "stoker" genoemd, en nooit, zoals in Nederland, "leerling." (1) Zie ook: Machinist.

Meestergast

(België): Chef van een werkplaats in een depot. (1)

"Meettrein"

"Meetrein" is de benaming van een reeks meetvoertuigen van de NS. Meer informatie: Meer over Meettrein. (4)

Meikever

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 8200, die net als meikevers een groot schild droegen, en wel de over de ketel liggende waterkast; zie: "platluis". (1)

Meisje

Bijnaam voor locomotief i.h.a.; zie ook: "jonge juffrouw"; het meisje onder de rokken voelen:" de locomotief van onderen, aan het drijfwerk, aangebracht onder de voetplaten, controleren op warmgelopen lagers. (1)

Mekaniek

(Jargon) zie: Mechaniek.

Melddraden

(Modelspoor); Melddraden zijn korte dunne stukjes draad, die aan een spoorstaaf (of aan een raillas) gesoldeerd worden. Deze dunne draadjes kunnen door een klein gaatje in de plaat van de treintafel gestoken worden, waarna aan de onderzijde een langere en iets dikkere draad gesoldeerd wordt, die naar de bezetmeldprint gaat. Zie ook het artikel Bedrading aan spoorstaaf solderen.

Meldsectie

(Modelspoor digitaal); een meldsectie is een stuk geisoleerde rails dat via bedrading verbonden is met een bezetmelder, welke het al- dan niet bezetsignaal doorgeeft aan de centrale. Zie artikelen Terugmelding en/of bezetmelding en treingestuurd rijden.

"MELF-diode"

(Elektronica); MELF is een acroniem voor Metal Electrode Leadless Face, een type cylindrische SMD's dat aan de uiteinden gemetalliseerd is. Er zijn geen draden aan de component, (in dit geval een diode) gemonteerd. (3) Meer over MELF.

"MELF-weerstand"

(Elektronica); MELF is een acroniem voor Metal Electrode Leadless Face, een type cylindrische SMD-weerstanden dat aan de uiteinden gemetalliseerd is. Er zijn geen draden aan de component, (in dit geval een weerstand) gemonteerd. (3) Meer over MELF.

"Mepper"

Machinist die veel stoom en dus veel kolen erdoor jaagt, erdoor mept. Zie ook: "timmerman, hakkepoffer". (1)

Messing

1. Metaallegering van koper en zink. (3) Meer over Messing.
2. Houtverbinding met messing en groef. (3) Meer over Houtverbinding.

Metaalfilm weerstand

Een metaalfilm weerstand bestaat uit een drager, met daarop een dunne opgedampte laag metaal (NiCr) waarin een spiraal is gesneden om de juiste weerstandswaarde te bereiken. Een metaalfilm weerstand lijkt qua constructie veel op een koolstoffilm weerstand. (3) Meer over metaalfilm weerstand.

Meterspoor

Spoorbaan met een spoorwijdte van 1000 mm. (3) Meer over meterspoor.

Metro

Een metro is een combinatie van ondergronds en bovengronds stadsvervoer per spoor. (3) Meer over Metro.

Micheline

De Micheline was een railbus op luchtbanden die in de jaren 1930 in Frankrijk werd ontworpen door het bedrijf Michelin en enkele spoorbedrijven.(3) Meer over de Micheline.

Microcontroller

(Computertechniek); Een "microcontroller" (afgekort μc of MCU) is een compleet computersysteem in de vorm van een integrated circuit ((IC), dat minimaal uit een CPU, geheugen (RAM, ROM, EPROM) en I/O poorten bestaat, dat op één chip is ingebed. Het wordt gebruikt om elektronische apparatuur te besturen. Een "microcontroller" is via software te programmeren, waardoor het een flexibele component is. De meerderheid van de moderne apparaten bevatten een "microcontroller". Voorbeelden hiervan zijn wasmachines, magnetrons, telefoons en locdecoders. (3). Zie ook PIC. Meer over de microcontroller.

MicroFarad

(Elektronica); één microFarad (µF) is het duizendste deel van een Farad, de eenheid van elektrische capaciteit, dus 0,000 F. De Farad is genoemd naar Michael Faraday. (3) Zie: condensator. Meer over microFarad.

Microprocessor

(Computertechniek); Een microprocessor (afgekort CPU) is een verwerkingseenheid in de vorm van een integrated circuit ((IC), waarbij het geheugen en I/O poorten extern zijn. Wordt alleen voor verwerkingsdoeleinden gebruikt. (3) Meer over microprocessor.

MicroDry-printer

MicroDry is a computer printing system developed by the ALPS corporation of Japan. It is a wax/resin-transfer system using individual colored thermal ribbon cartridges, and can print in process color using cyan, magenta, yellow, and black cartridges, as well as spot-color cartridges as white, metallic silver, and metallic gold, on a wide variety of paper and transparency stock. Certain MicroDry printers can also operate in dye sublimation mode, using special cartridges and paper. (3) Meer over MicroDry-printer. Engels
Opmerking redactie: ALPS levert sinds 2015 geen MicroDry-printers meer. Er zijn nog wel tweedehands MicroDry-printers te koop (ook vrij prijzig).

Middengang

Het gangpad van het rijtuig bevindt zich in het midden, het rijtuig bestaat uit een open ruimte, met aan beide zijden van het gangpad stoelen.

Mijnheertje

"Bij mijnheertje komen:" bij de baas, de depotchef, komen, als er "iets aan de hand was", als men iets misdaan had of iets dergelijks. (1)

Mijnlocomotief

Algemene term voor locomotieven van mijnbouw maatschappijen. Dit geld zowel voor de bovengrondse als ook voor de locomotieven die in de mijnen zelf, werden gebruikt. Wiki.

"Mikado"

(België): bijnaam voor locomotieven van het type 98. Deze locomotieven hadden een asindeling 1"D"1, d.w.z. een loopas voor, vier gekoppelde (aangedreven) assen, en een loopas achter. In zeer veel landen over de hele wereld hadden locomotieven met deze asindeling de bijnaam "Mikado." Dit was de titel van de keizer van Japan (door vreemdelingen gebezigd, in Japan zelf alleen dichterlijk gebruikt). Mogelijk is deze asindeling een Japanse vinding. (1)

MilliFarad

(Elektronica); Eén MiliFarad (mF) is het duizendste deel van een Farad, de eenheid van elektrische capaciteit, dus 0,000 F. De Farad is genoemd naar Michael Faraday. (3) Zie: condensator. Meer over milliFarad.

Minimale snelheid

(Modelspoor); Instelling in de locdecoder, die er voor zorgt dat de loc/het treinstel nog net blijft rijden op rijstand één. Zie: "CV2" in het artikel Basis-instellingen locdecoder.

Min-pool

(Elektrotechniek); De negatieve pool van een accu of voeding, ook wel de massa of "gnd (ground)" genoemd. Zie ook: Polariteit.

Minutengeld

Inrijpremie, Inhaalpremie. (1)

Mistbaak

Mistbaken: baken in de vorm van een langs de spoorlijn opgestelde, wit-zwartgestreepte balk of plank, dat de nadering van een sein aankondigt. Het geoefende oor van de machinist kan ook het geluid, dat het baken terugkaatst bij het erlangsrijden, herkennen als afkomstig van het baken, dat daardoor zowel optisch- als geluidssignaal is. (1)

Mistbalk

(België): Mistbaken, dat uit een balk of plank bestaat. (1)

Mock-up

(Engels): Een mock-up is een visuele representatie of model, op schaal of ware grootte, van een product, ontwerp, of concept dat wordt gebruikt voor evaluatie, presentatie, of testdoeleinden voordat het definitieve product wordt gemaakt. (3) Meer over mock-up.

Modal split

(Eng.) Modal split is de verhouding tussen (vracht)vervoer over de verschillende modaliteiten zoals per trein/(vracht)auto/fiets/boot/vliegtuig, enz. (2) Meer over modal split.

Modaliteiten

Vervoerwijzen (weg, spoor, binnenvaart etc.) (2) Meer over modaliteiten.

Modelbouwservo

Oorspronkelijk werden Modelbouwservo's gebruikt voor het op afstand besturen besturen van modelvliegtuigen en boten. Het is een vitaal onderdeel in vele RC modellen. Niet alleen in de modelbouwwereld maar ook ver daar buiten worden servo’s in vele toepassingen ingezet, denk bijvoorbeeld aan: wisselaandrijving bij modelspoor of cruisecontrol in de auto. De prijzen van servo’s varieren enorm naar gelang de snelheid, kracht, afmetingen en gewicht.
Een servo heeft altijd een drietal draden, een plus en een min (meestal rood en zwart) en een signaal draad welke wit of geel kan zijn. Een servo kan eigenlijk niet verkeerd aangesloten worden door de stekker die eraan zit. Deze past maar op één manier.
De derde draad van de servo, de signaaldraad, wordt gebruikt voor de daadwerkelijke communicatie tussen de ontvanger (bij radiografische besturing) of tussen servodecoder en servo. Intern bestaat een servo uit een elektromotor, tandwielen (een vertraging) en naar gelang het type servo, een potentiometer (analoge servo) of een (PCB) circuitbordje (digitale servo). Voor de ontvanger (radiografisch) of servodecoder modelspoor) die gebruikt wordt zal het overigens niets uitmaken of er een analoge of digitale -servo aangesloten wordt.

Moderateur

(België): regulateur, (het woord "Lat", in Nederland algemeen, wordt in België niet gebruikt). (1)

Module

1. Onderdeel van een groter geheel. Een module wordt in veel modelspoorclubs gebruikt om individueel te kunnen bouwen en toch gezamenlijk een baan te kunnen presenteren.
2. Verhouding tussen effectieve diameter en het aantal tanden van een tandwiel. Zie: Modulus. Meer over module.

Modulebaan

Modelspoorbaan opgebouwd uit verschillende losse componenten (modules). Zie: Module.

Modulus

Verhouding tussen effectieve diameter en het aantal tanden van een tandwiel. (3) Meer over Modulus.

Moer

"Het water staat in de moer:" staat nog lager in het peilglas dan het laagste niveau erin, staat ter hoogte van de moer waarmee het peilglas onderaan gemonteerd is; "hij staat onder de moer": het water staat lager dan de moer. (1)

Momentschakelaar

(Elektrotechniek); Een momentschakelaar, ook "drukknop" of "drukknopschakelaar", is een terugverende schakelaar die verbinding maakt of verbreekt zolang als hij ingedrukt wordt. (3) Meer over de momentschakelaar.

Monomeer

(Chemie); Een monomeer is in de scheikunde een relatief eenvoudig organisch molecuul dat, chemisch gekoppeld aan één of meerdere andere monomeren, als bouwsteen kan dienen voor grotere moleculen: dimeren, oligomeren en polymeren. (3) Meer over monomeer.

"Monorail"

Benaming voor railvervoer door middel van één enkele rail. (3) Meer over Monorail.

Monostabiele multivibrator

(Elektronica); Vakjargon. Multivibrator met maar één stabiele toestand. (3) Meer over de multivibrator.

Montagne

(Frans); op "montagne zetten:" gezegd van het remsysteem, wanneer dit bij het afrijden van een berg omgeschakeld wordt van "Westinghouse" op "Henry", dit om uitmelken te voorkomen. (1) Meer over Henry.

Montagesnoer

Zie Snoer.

Moordenaar

1. Stootijzer, stookgereedschap dat gebruikt wordt als loopkolen het rooster verstoppen. met dit gereedschap steek je openingen in de dichte slakkenlaag, wat een "moordend" werk is (vooral op grote locs als de NS 6300). 'n andere verklaring is: het is net zo'n puntig gereedschap als 'n lans, zodat je er iemand mee kan doodsteken, "vermoorden."
2. (België): "trommelaar"; een zo rijdende machinist vermoordt zijn loc, en voor de stoker is het werk zwaar, omdat het vuur "vermoord" wordt door het doorslaan. De geforceerde trek wordt zo groot, dat de brandstof helemaal naar voren, tot onder de vuurbrug, gezogen wordt, waardoor de stoker een heel nieuw vuur moet opbouwen, wat een moordend werk is. (1) Zie ook: "hakkepoffer, timmerman."

Moppie

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 8800, een klein tenderlocomotiefje. Zie ook: "jeep". (1)

Motor

Machine voor het omzetten van energie uit fossiele brandstof of elektriciteit in praktische draaiende beweging. Enkele bekende voorbeelden: verbrandingmotor, elektromotor of turbine. De naam "motor" komt voor in het Latijn en betekent: "movëre", in het Nederlands: "bewegen" of "beweger". Het Latijn werd al gesproken ca. 600 jaar voor Christus. Maar.... de benzinemotor is pas uitgevonden door Nicolaus Otto in ca. 1867, de elektromotor is pas uitgevonden in ca. 1873 door Zénobe Gramme, en het dieselprincipe is uitgevonden in 1893 door Rudolf Diesel. Dus ligt het voor de hand dat de heren uitvinders op zoek zijn gegaan naar een naam voor hun uitvindingen (die bewegen) en toen maar de Latijnse naam "motor" aan hun uitvinding hebben gegeven. (3) Meer over motor.

Motoraansluiting

1. (Modelspoor digitaal); De oranje en de grijze draad van de locdecoder. Hierop wordt de elektromotor aangesloten.
2. Op een elektromotor aangebrachte bevestigingsmogelijkheid voor het aansluiten van de stroomdraden (bijv. soldeerlippen of een schroefbevestiging). Zie: artikel Locdecoders.

Motoraandrijving

Een motor die aangedreven wordt? Foutje; de motor drijft de aandrijving aan, en dat heet dan "motorische" aandrijving. Zie ook: Motorwissel.

Motorische wisselaandrijving

Bij modelspoor wordt hiermee een wisselaandrijving aangeduid, die aangedreven wordt door een elektromotor. Die motor is dan af fabriek gemonteerd in bijv. een Toirtoise wisselaandrijving en vormt daarmee één geheel. Het gaat hierbij dus niet om een "elektro-magnetisch" aangedreven wissel. Niet te verwarren met een modelbouwservo, want een modelbouwservo is niet per definitie een wisselaandrijving.

Motorola

Naam van elektronica-onderdelen fabrikant. Levert ook kant-en-klare apparatuur. De naam is gewijzigd in Freescale. Het bedrijf heeft ook het Motorola protocol ontwikkeld, dat in locdecoders gebruikt wordt. (3) Meer over motorola.

Motorpost

Motorrijtuig voorzien van een tractie-installatie en ruimte voor het vervoeren en, vroeger, sorteren van poststukken. (3) Meer over motorpost.

Motorpostwagen

Zie "Motorpost".

Motorrijtuig

Benaming voor de DE1. De DE is géén treinstel, want de naam zeg het al: treinstel, een stel = twee of meer. Aangezien de DE1 als enkele bak door het leven ging, noemde men het consequent motorrijtuig. Zie ook Trein.

Motorwagen

Rijtuig waarin de motor voor aandrijving van dat rijtuig (+ evt. andere rijtuigen) geplaatst is; in uitgebreide betekenis: zo'n voertuig samen met de (in vaste samenstelling) ermee verbonden rijtuigen, treinstel (in België veelal deze ruimere betekenis). (1) Zie ook: Motorrijtuig.

Motorwissel

(Autosport); het verwisselen (vervangen) van de motor. Term wordt vaak gebruikt in de formule 1 en de rallysport.

Muilezels

Latere bijnaam (rond 1920) van de locomotieven van de serie NS 1300, die traag wegtrokken en moeizaam op gang kwamen; ook: "dressed to kill", "grote groenen"". (1)

Multi-systeem

Een "E-loc" of "treinstel" geschikt voor verschillende voedingsspanningen. (3) Meer over multi-systeem. (Engels)

Multimaus

Multimaus is de merknaam van Roco en Fleischmann van een DCC centrale met handregelaar. Zie: Multimaus.

Multimeter

Ook: "universeelmeter". Een multimeter is een meetinstrument met verschillende meetgrootheden zoals: weerstand in ohms (Ω), stroomsterkte in ampères (A) en spanning in volts (V). Uitgebreidere universeelmeters kunnen vaak ook capaciteit, zelfinductie, frequentie, temperatuur, de doorlaatspanning van een diode en de stroomversterkingsfactor van een transistor meten.
Er bestaan analoge- (met een wijzer) en digitale multimeters. (3) Meer over de Multimeter.

Multiplex

Multiplex en triplex zijn plaatvormige composietmaterialen die opgebouwd zijn uit een oneven aantal houtfineerlagen die kruiselings op elkaar verlijmd worden. (3) Meer over multiplex.

Multiprotocol

(Digitaal modelspoor); wanneer een centrale meerdere protocollen (bijvoorbeeld DCC én Motorola én Selectrix) ondersteund, dan heet dat een "multiprotocol centrale".

Multi-tractie

1. Bij Grootspoor: Een trein laten trekken door meerdere, meestal identieke locs, die bediend worden door middel van een stuurstroomkabel vanuit de voorste loc. Dit noemd men treinschakeling. (Zie ook Voorspan).
2. Bij modelspoor: meerdere locomotieven, die gekoppeld rijden. Bij digitaal bedrijf wordt dit in de centrale of in de locdecoders ingesteld (zie ook het artikel Multi-tractie rijden).

Multivibrator

Een multivibrator is een elektronische schakeling, gebruikt voor de realisatie van een aantal eenvoudige twee-toestanden-systemen, zoals knipperlichten, timers en flip-flops. De multivibrator bestaat uit twee onderdelen met versterkereigenschappen (transistoren, elektronenbuizen of andere apparaten) die kruislings meegekoppeld zijn door middel van weerstanden en condensatoren. (3) Meer over multivibrator.

Museumkarton

Karton dat bestaat uit gezuiverde cellulose-houtpulp waaruit de lignine is verwijderd en waaraan een alkalische buffer is toegevoegd (3) Meer over museumkarton. Zie ook: Papier en karton.

Musterds

Musterds zijn takkenbossen voor 't aanmaken van 't vuur in de locomotieven. (1)

Mylar

Mylar. Merknaam voor folie op basis van polyester. Ook "polyesterfilm" of "PET-film" genaamd. Zie ook Dura-lar. (3) Meer over Mylar.

Hoofdpagina Categorie-index Index Menu