Persoonlijke instellingen

Woorden - T: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k (woord toeg.)
k (woorden toeg.)
 
(21 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 4: Regel 4:
 
|VorigeMenu= Verklarende woordenlijst
 
|VorigeMenu= Verklarende woordenlijst
 
|Auteur=
 
|Auteur=
−
}}
+
}}<div style="width:800px;text-align:right;">Zoeken op deze pagina: CTRL + F.</div>
−
'''Woord of afkorting:''' &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Zoeken op deze pagina: CTRL + F.
+
'''Woord of afkorting:'''
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= TA 364.   
 
|Term= TA 364.   
Regel 45: Regel 45:
 
|Term= Triac.
 
|Term= Triac.
 
|Uitleg= (Elektronica); Afkorting van '''Triode for Alternating Current'''. Onderdeel wat gebruikt wordt om wisselspanning te regelen, d.m.v. fase-aansnijding (zit bijvoorbeeld in een lichtdimmer). Zie ook: [[Elektronica basis#De triac|triac]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Triac Meer over triac].
 
|Uitleg= (Elektronica); Afkorting van '''Triode for Alternating Current'''. Onderdeel wat gebruikt wordt om wisselspanning te regelen, d.m.v. fase-aansnijding (zit bijvoorbeeld in een lichtdimmer). Zie ook: [[Elektronica basis#De triac|triac]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Triac Meer over triac].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Triplex
 +
|Uitleg= '''Triplex''' is een plaatvormige composietmateriaal dat opgebouwd is uit drie houtfineerlagen die kruiselings op elkaar verlijmd worden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie: [[Woorden - M#Multiplex|Multiplex]].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 61: Regel 65:
 
|Term= Tabak
 
|Term= Tabak
 
|Uitleg= "Zware '''tabak''' roken": zwaar roken uit de schoorsteen van de loc; zie ook: [[Woorden - R#Roken|"Roken"]], [[Woorden - S#Stinken|"Stinken"]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
|Uitleg= "Zware '''tabak''' roken": zwaar roken uit de schoorsteen van de loc; zie ook: [[Woorden - R#Roken|"Roken"]], [[Woorden - S#Stinken|"Stinken"]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Tandheugel
 +
|Uitleg= Een '''tandheugel''' of "heugel" is een rechthoekige staaf die aan één kant is voorzien van vertanding zoals een tandwiel. Met het [[Woorden - R#Rondsel|rondsel]], een klein [[#Tandwiel|tandwiel]] dat in de vertanding ingrijpt, kan de staaf in lengterichting bewogen worden. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Tandheugel Meer over tandheugel]
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Tandwiel
 +
|Uitleg= Een '''tandwiel''', "tandrad" of "kamrad" is een getand onderdeel van een machine of constructie in de vorm van een wiel of een cilinder dat in combinatie met andere getande onderdelen gebruikt kan worden om beweging over te brengen of van snelheid of richting te veranderen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Tandwiel Meer over tandwiel]
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= "Tailtrack"
 
|Term= "Tailtrack"
−
|Uitleg= (Kop-)spoor dat lang genoeg is om te worden gebruikt om snel van de ene aankomst-/vertrekbundel naar de andere te kunnen doorwisselen (met een zig-zag beweging). '''Tailtracks''' voor reizigerstreinen worden doorgaans dicht in de buurt van de perronsporen aangelegd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] Zie: artikel [[Basisvormen]]. [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=tailtrack Meer over tailtrack].
+
|Uitleg= (Kop-)spoor dat lang genoeg is om te worden gebruikt om snel van de ene aankomst-/vertrekbundel naar de andere te kunnen doorwisselen (met een [[Woorden - Z#Zigzag|zigzag]] beweging). '''Tailtracks''' voor reizigerstreinen worden doorgaans dicht in de buurt van de perronsporen aangelegd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] Zie: artikel [[Basisvormen]]. [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=tailtrack Meer over tailtrack].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 72: Regel 84:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Talonneren
 
|Term= Talonneren
−
|Uitleg= (België, < Fr. talonner): openrijden van 'n [[Basisvormen|wissel]]; het Franse "talonner" betekent onder meer: "de hielen aandrukken" bij het openrijden van 'n wissel drukken de wielen van de loc de [[#Tong|tongen]] van het wissel aan tegen de andere spoorstaaf dan die waar normaal de tongen tegenaan liggen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]  
+
|Uitleg= (België, <Fr. talonner): openrijden van 'n [[Basisvormen|wissel]]; het Franse "talonner" betekent onder meer: "de hielen aandrukken" bij het openrijden van 'n wissel drukken de wielen van de loc de [[#Tong|tongen]] van het wissel aan tegen de andere spoorstaaf dan die waar normaal de tongen tegenaan liggen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]  
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 84: Regel 96:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Tankplaat
 
|Term= Tankplaat
−
|Uitleg= Een '''tankplaat''' is een bodembeschermende voorziening ten behoeve van het tanken van spoorvoertuigen, al of niet voorzien van een [[Woorden - T#Tankinstallatie|Tankinstallatie]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(10)]] [https://www.ensie.nl/prorail/tankplaat Meer over de tankplaat].  
+
|Uitleg= Een '''tankplaat''' is een bodembeschermende voorziening ten behoeve van het tanken van spoorvoertuigen, al of niet voorzien van een [[Woorden - T#Tankinstallatie|tankinstallatie]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(10)]] [https://www.ensie.nl/prorail/tankplaat Meer over de tankplaat].  
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 104: Regel 116:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Tegenspoor
 
|Term= Tegenspoor
−
|Uitleg= "'''Tegenspoor'''" wordt enkel gebruikt in België: het berijden van het spoor gelegen naast het normale spoor van een dubbelsporig traject, meestal het rechterspoor (in België rijden treinen links). De lichtseinen op dit spoor knipperen.
+
|Uitleg= "'''Tegenspoor'''" wordt enkel gebruikt in België: het berijden van het spoor gelegen naast het normale spoor van een dubbelsporig [[#Traject|traject]], meestal het rechterspoor (in België rijden treinen links). De lichtseinen op dit spoor knipperen.
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 117: Regel 129:
 
|Term= Telgopor
 
|Term= Telgopor
 
|Uitleg= Zie [[Woorden - X#XPS.|XPS]].
 
|Uitleg= Zie [[Woorden - X#XPS.|XPS]].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Teloxys aristata
 +
|Uitleg= (Plantkunde); '''Teloxys aristata''' (ook wel zeeschuim) is de enige soort uit het geslacht Teloxys uit de amarantenfamilie (Amaranthaceae). De plant komt voor in Oost-Europa en de gematigde delen van Azië. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Teloxys_aristata Meer over Teloxys aristata ].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 128: Regel 144:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Tenderjumbo  
 
|Term= Tenderjumbo  
−
|Uitleg= '''Tenderjumbo''' was de bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3700-3800 (SS 700), een type dat zo sterk was als een olifant. Ook de bijnaam van een andere sneltreinlocserie, de 2100-en, die weliswaar kleiner, maar ook tot grote prestaties in staat waren. Deze machines werden ook wel "kleine jumbo’s" genoemd. Deze bijnaam werd ook gebruikt voor de 1700-en. "Grote jumbo" was de bijnaam van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 3900-en, die je inderdaad als een soort vergrote uitvoering van de 3700-en kunt beschouwen. Zie ook: [[Woorden - J#Jumbo|'Jumbo']].[[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]  
+
|Uitleg= '''Tenderjumbo''' was de bijnaam van de locomotieven van de [[Woorden - S#Serie|serie]] NS 3700-3800 (SS 700), een type dat zo sterk was als een olifant. Ook de bijnaam van een andere sneltreinlocserie, de 2100-en, die weliswaar kleiner, maar ook tot grote prestaties in staat waren. Deze machines werden ook wel "kleine jumbo’s" genoemd. Deze bijnaam werd ook gebruikt voor de 1700-en. "Grote jumbo" was de bijnaam van de [[Woorden - S#Serie|serie]] 3900-en, die je inderdaad als een soort vergrote uitvoering van de 3700-en kunt beschouwen. Zie ook: [[Woorden - J#Jumbo|"Jumbo"]].[[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]  
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Tenderlocomotief
 
|Term= Tenderlocomotief
 
|Uitleg= '''Tenderlocomotief''' is een locomotief waarop water en brandstof op de [[Woorden - L#Loc.|loc]] zelf worden meegenomen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] [http://www.nicospilt.com/tender.htm Meer over tenderlocomotief].
 
|Uitleg= '''Tenderlocomotief''' is een locomotief waarop water en brandstof op de [[Woorden - L#Loc.|loc]] zelf worden meegenomen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] [http://www.nicospilt.com/tender.htm Meer over tenderlocomotief].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Tentdak
 +
|Uitleg= (Bouwkunde); Een '''Tentdak''', "paviljoendak", "puntdak" of "piramidedak" is een dakvorm die bestaat uit vier of meer driehoekige dakschilden die in één punt samenkomen: het "nokpunt" . De driehoekige dakschilden hoeven niet alle even groot te zijn. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Tentdak Meer over tentdak].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Terpentijn
 +
|Uitleg= (Chemie); '''terpentijn''' (ook wel "terpentine") is een oleohars. Oleoharsen bestaan uit hars opgelost in etherische oliën, en vele andere stoffen. Het woord terpentijn is afgeleid van het Oudfranse terbentine, ontleend aan Latijn terebinthīna, dat weer ontleend is aan het Griekse woord terébinthos (τερέβινθος), wat terebintboom betekent  [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Terpentijn Meer over terpentijn].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Terugmelder
 +
|Uitleg= (Modelspoorelektronica); een '''terugmelder''' is een elektronisch apparaat dat informatie terugstuurt naar een centrale. Die informatie kan een [https://etecmo.nu/producten#!/products/s88-terugmelder-met-stroom-detectie bezetmelding via S88] zijn, maar ook kunnen andere signalen aan de centrale doorgegeven worden, zoals een wisselstand, een drukknopje op een bedieningspaneel of een contactschakelaar tussen de rails. (zie ook het artikel [[Terugmelding en/of bezetmelding]]).
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Terugvoeding
 +
|Uitleg= (Elektrotechniek); '''Terugvoeding''' treed op wanneer de secundaire wikkeling van de ene [[Elektronica basis#De transformator|trafo]], met de secundaire wikkeling van de andere trafo verbonden wordt. De lagere uitgangsspanning van trafo één wordt dan opgetransformeert door trafo twee tot ca. 230 volt of meer! Wanneer dan de stekker van trafo twee niet in het stopcontact zit, en die stekker wordt per ongeluk aangeraakt......... Zie ook het artikel [[Koppelen van trafo's of voedingen]].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Thermietlassen
 
|Term= Thermietlassen
 
|Uitleg= (Aluminothermie) Een techniek waarbij spoorstaven met een zeer hoge temperatuur aan elkaar worden '''gelast'''. Dit gebeurt met '''thermiet''', een mengsel van ijzer en aluminiumpoeder. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] [http://www.nicospilt.com/thermietlassen.htm Meer over thermietlassen].
 
|Uitleg= (Aluminothermie) Een techniek waarbij spoorstaven met een zeer hoge temperatuur aan elkaar worden '''gelast'''. Dit gebeurt met '''thermiet''', een mengsel van ijzer en aluminiumpoeder. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] [http://www.nicospilt.com/thermietlassen.htm Meer over thermietlassen].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Thermisch verzinken
 +
|Uitleg= '''Thermisch verzinken''' is een veelgebruikte methode van verzinken, bedoeld om staal of ijzer te beschermen tegen corrosie. Het verzinken zorgt voor een beschermende laag van zink, die het metaal tegen corrosie beschermt. Wordt deze laag doorbroken, dan treedt het zink op als offeranode, zodat het ijzer door het zink beschermd wordt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Thermisch_verzinken thermisch verzinken].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 189: Regel 225:
 
|Term= TL-verlichting   
 
|Term= TL-verlichting   
 
|Uitleg= Een fluorescentielamp is een lamp die licht geeft door het oplichten van een fluorescerende laag onder invloed van ultraviolette stralen die opgewekt worden door gasontlading in de lamp. De bekendste voorbeelden zijn de TL (Frans: tube luminescent, "lichtgevende buis", in de volksmond aangeduid als '''tl-buis''' of '''tl-lamp''') en de zogenoemde "spaarlampen". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook [[Woorden - F#Fluorescentie|fluorescentie]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fluorescentielamp Meer over TL-verlichting].
 
|Uitleg= Een fluorescentielamp is een lamp die licht geeft door het oplichten van een fluorescerende laag onder invloed van ultraviolette stralen die opgewekt worden door gasontlading in de lamp. De bekendste voorbeelden zijn de TL (Frans: tube luminescent, "lichtgevende buis", in de volksmond aangeduid als '''tl-buis''' of '''tl-lamp''') en de zogenoemde "spaarlampen". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Zie ook [[Woorden - F#Fluorescentie|fluorescentie]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Fluorescentielamp Meer over TL-verlichting].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= TO-92
 +
|Uitleg= (Elektronika); benaming van een behuizing, hoofdzakelijk voor laag vermogen[[#Transistor|transistoren]]. TO staat voor "Transistor Outline" [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://en.wikipedia.org/wiki/TO-92 Meer over TO-92].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 221: Regel 261:
 
|Term= Toonfrequente spoorstroomlopen
 
|Term= Toonfrequente spoorstroomlopen
 
|Uitleg= '''Spoorstaafgebonden systeem''' om te kunnen bepalen of er een trein in de betreffende sectie staat c.q. rijdt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=toonfreq_spoorstrloop Meer over toonfrequente spoorstroomlopen].  
 
|Uitleg= '''Spoorstaafgebonden systeem''' om te kunnen bepalen of er een trein in de betreffende sectie staat c.q. rijdt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=toonfreq_spoorstrloop Meer over toonfrequente spoorstroomlopen].  
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Tractie 
 +
|Uitleg= '''Tractie''' of voorttrekking is mechanische kracht om iets in beweging te brengen. Het woord wordt vaak gebruikt voor de aandrijving van [[Woorden - R#Railvoertuig|spoorvoertuigen]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Tractie_(mechanica) Meer over tractie].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 228: Regel 272:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Trafo
 
|Term= Trafo
−
|Uitleg= (Elektrotechniek); Afkorting van [[Woorden - T#Transformator|'''Tra'''ns'''fo'''rmator]].
+
|Uitleg= (Elektrotechniek); Afkorting van [[Woorden - T#Transformator|'''Tra'''ns'''fo'''rmator]]. Een transformator wordt toegepast voor het verhogen of verlagen van een wisselspanning en/of voor het galvanisch scheiden van stroomkringen.
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Traject
 +
|Uitleg= 1. Grootspoor); een '''traject''' is een gedeelte van een spoorweg. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Baanvak Meer over traject]].<br>2. (Wegverkeer); een af te leggen route.
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Tram
 +
|Uitleg= Een '''tram''' is een voertuig dat op sporen rijdt, zoals een trein of een [[Woorden - M#Metro|metro]]. Vaak liggen de rails in de openbare weg, zodat de tram tussen het andere verkeer rijdt. Dit komt vooral voor bij de "stadstram", die openbaar vervoer binnen een gemeente of agglomeratie verzorgt. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Tram Meer over tram].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 240: Regel 292:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Transformator
 
|Term= Transformator
−
|Uitleg= (Elektrotechniek); Een '''transformator''' (afgekort '''"trafo"''') dient om een wisselspanning (AC) om te zetten naar een wisselspanning met een hogere- of lagere waarde. Bijv. van 230 Volt AC naar 12 Volt AC. In een "trafo" zitten [https://nl.wikipedia.org/wiki/Inductieve_koppeling magnetisch gekoppelde spoelen], de primaire en de secundaire. De spoelen zijn meestal gewonden rondom een gesloten ijzerkern die het magnetische veld concentreert en voor de magnetische koppeling van de beide spoelen zorgdraagt. Zie artikel [[Elektronica basis#De transformator|Elektronica basis]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Transformator Meer over transformator].
+
|Uitleg= (Elektrotechniek); Een '''transformator''' (afgekort '''"trafo"''') dient om een wisselspanning (AC) om te zetten naar een wisselspanning met een hogere- of lagere waarde. Bijvoorbeeld van 230 Volt AC naar 12 Volt AC. Een transformator kan ook worden toegepast voor het galvanisch scheiden van stroomkringen. In een "trafo" zitten [https://nl.wikipedia.org/wiki/Inductieve_koppeling magnetisch gekoppelde spoelen], de primaire en de secundaire wikkelingen. De spoelen zijn meestal gewonden rondom een gesloten ijzerkern die het magnetische veld concentreert en voor de magnetische koppeling van de beide spoelen zorgdraagt. Zie artikel [[Elektronica basis#De transformator|Elektronica basis]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Transformator Meer over transformator].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Transistor  
 
|Term= Transistor  
−
|Uitleg= (Elelektronica); Een '''transistor''' (samentrekking van het Engelse "transfer" en "resistor", = letterlijk: "overdrachtsweerstand") is een halfgeleider[[Woorden - C#Component|component]] met meestal drie aansluitingen. Als [[Woorden - E#Elektronica|elektronisch]] onderdeel dient een transistor onder meer als versterkend of schakelend element in een elektronische schakeling. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Transistor transistor].
+
|Uitleg= (Elektronica); Een '''transistor''' (samentrekking van het Engelse "transfer" en "resistor", = letterlijk: "overdrachtsweerstand") is een halfgeleider[[Woorden - C#Component|component]] met meestal drie aansluitingen. Als [[Woorden - E#Elektronica|elektronisch]] onderdeel dient een transistor onder meer als versterkend of schakelend element in een elektronische schakeling. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Veel electronici gebruiken de afkorting "tor". Meer over de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Transistor transistor].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 264: Regel 316:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Treinaanwijzer
 
|Term= Treinaanwijzer
−
|Uitleg= Een '''treinaanwijzer''' is een paneel dat in veel Nederlandse stations boven de perrons hangt, vanwaar reizigerstreinen vertrekken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] [http://www.nicospilt.com/treinaanwijzers.htm Meer over treinaanwijzers]
+
|Uitleg= Een '''treinaanwijzer''' is een paneel dat in veel Nederlandse stations boven de perrons hangt, vanwaar reizigerstreinen vertrekken. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(4)]] Zie ook: [[Woorden - C#CTA.|CTA]]. [http://www.nicospilt.com/treinaanwijzers.htm Meer over treinaanwijzers]
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 272: Regel 324:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Treinbreuk
 
|Term= Treinbreuk
−
|Uitleg= (Grootspoor); 1. Het komt bij het grootspoor maar zelden voor dat een koppeling tussen twee voertuigen loslaat. Wanneer dat echter wèl gebeurt, zal de remslang '''breken''', de lucht uit de treinleiding ontsnappen en de trein stoppen (zowel het trekkende gedeelte als het losgeraakte deel).<br />2. (Modelspoor). ook bij het modelspoor komt het wel eens voor dat één of meerdere wagens/rijtuigen losraakt/losraken, doordat een koppeling losgaat. Ook dit wordt een '''treinbreuk''' genoemd.
+
|Uitleg= (Grootspoor); 1. het komt bij het grootspoor maar zelden voor dat een koppeling tussen twee voertuigen loslaat. Wanneer dat echter wèl gebeurt, zal de remslang '''breken''', de lucht uit de [[#Treinleiding|treinleiding]] ontsnappen en de trein stoppen (zowel het trekkende gedeelte als het losgeraakte deel).<br />2. (Modelspoor). ook bij het modelspoor komt het wel eens voor dat één of meerdere wagens/rijtuigen losraakt/losraken, doordat een koppeling losgaat. Ook dit wordt een '''treinbreuk''' genoemd.
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 289: Regel 341:
 
|Term= Treingids
 
|Term= Treingids
 
|Uitleg= (België): een '''treingids''' is een "gids" of "spoorboekje". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
|Uitleg= (België): een '''treingids''' is een "gids" of "spoorboekje". [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Treinleiding
 +
|Uitleg= Een '''treinleiding''' ook: "doorgaande treinleiding", is een luchtdrukleiding die door de hele trein loopt. Door de lucht te laten ontsnappen d.m.v. de [[Woorden - R#Remkraan|remkraan]], zullen alle wagens/rijtuigen remmen. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]]
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 325: Regel 381:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Treinstel
 
|Term= Treinstel
−
|Uitleg= Benaming van '''zelfstandig rijdende gekoppelde rijtuigen''' voor personenvervoer. Dit kan niet uit een enkele [[Woorden - B#Bak|bak]]) bestaan, want dan is het een [[Woorden - M#Motorrijtuig|motorrijtuig]], maar wel uit een aantal, door [[Woorden - S#Schroefkoppeling|schroefkoppelingen]] aan elkaar gekoppelde bakken, zoals bijvoorbeeld Mat'54. Deze zelfstandig rijdende gecombineerde rijtuigen (='''"treinstel"''') kunnen ook met één- of meerdere andere '''treinstel'''len gekoppeld rijden, en dan heet het geheel een (personen)trein. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://www.infrasite.nl/glossary/treinstel/ Meer over treinstel].
+
|Uitleg= Benaming van '''zelfstandig rijdende gekoppelde rijtuigen''' voor personenvervoer. Dit kan niet uit een enkele [[Woorden - B#Bak|bak]] bestaan, want dan is het een [[Woorden - M#Motorrijtuig|motorrijtuig]], maar wel uit een aantal, door [[Woorden - S#Schroefkoppeling|schroefkoppelingen]] aan elkaar gekoppelde bakken, zoals bijvoorbeeld Mat'54. Deze zelfstandig rijdende gecombineerde rijtuigen (='''"treinstel"''') kunnen ook met één- of meerdere andere '''treinstel'''len gekoppeld rijden, en dan heet het geheel een (personen)trein. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://www.infrasite.nl/glossary/treinstel/ Meer over treinstel].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 366: Regel 422:
 
|Term= Trimpotentiometer  
 
|Term= Trimpotentiometer  
 
|Uitleg= (Elektronica); Benaming voor een '''instelbare meerslagen [[Woorden - P#Potentiometer|potentiometer]]''' ("multi-turnpotmeter"), die via een tandwieloverbrenging de loper laat bewegen over een single-turn (enkelslag)weerstandsbaan, identiek aan een gewone single-turnpotmeter. De instelschroef moet 10 (tot bij sommige typen 25) slagen maken om de trimpot van 0 tot de maximale weerstandswwaarde te verdraaien. Wordt ook wel "trimpot" of "trimweerstand" genoemd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Potentiometer#Instelpotmeters instelpotentiometer]
 
|Uitleg= (Elektronica); Benaming voor een '''instelbare meerslagen [[Woorden - P#Potentiometer|potentiometer]]''' ("multi-turnpotmeter"), die via een tandwieloverbrenging de loper laat bewegen over een single-turn (enkelslag)weerstandsbaan, identiek aan een gewone single-turnpotmeter. De instelschroef moet 10 (tot bij sommige typen 25) slagen maken om de trimpot van 0 tot de maximale weerstandswwaarde te verdraaien. Wordt ook wel "trimpot" of "trimweerstand" genoemd. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] Meer over de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Potentiometer#Instelpotmeters instelpotentiometer]
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Trolleybus
 +
|Uitleg= Een '''trolleybus''' is een door elektromotoren aangedreven bus die van spanning voorzien wordt met behulp van een tweedraads bovenleiding. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Trolleybus Meer over trolleybus].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 374: Regel 434:
 
|Term= Trommelen  
 
|Term= Trommelen  
 
|Uitleg= Stoom toevoeren uit de [[Woorden - I#Injecteur|injecteur]] via de [[Woorden - L#Lummel|lummel]] naar het water in de [[#Tender|tender]]. Dit wordt 's winters gedaan om bevriezen van het water te voorkomen; bij de injecteur wordt de leiding naar de ketel toe afgesloten, zodat de stoom die toch ergens naar toe moet een weg zoekt naar de tender; dit heet '''trommelen''' omdat de stoom tegen het koude water een trommelend geluid maakt; merkwaardig is dat het geluid de basis is voor een werkwoord dat een handeling uitdrukt: "We gaan trommelen" betekend dus: "we gaan stoom de tender inlaten etc. waardoor het getrommel ontstaat. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]  
 
|Uitleg= Stoom toevoeren uit de [[Woorden - I#Injecteur|injecteur]] via de [[Woorden - L#Lummel|lummel]] naar het water in de [[#Tender|tender]]. Dit wordt 's winters gedaan om bevriezen van het water te voorkomen; bij de injecteur wordt de leiding naar de ketel toe afgesloten, zodat de stoom die toch ergens naar toe moet een weg zoekt naar de tender; dit heet '''trommelen''' omdat de stoom tegen het koude water een trommelend geluid maakt; merkwaardig is dat het geluid de basis is voor een werkwoord dat een handeling uitdrukt: "We gaan trommelen" betekend dus: "we gaan stoom de tender inlaten etc. waardoor het getrommel ontstaat. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]  
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Tuien
 +
|Uitleg= '''tuien''' is het met tuien vastzetten. Eén eind van de kabel wordt aan de constructie bevestigd, het andere eind wordt verankerd aan een funderingsconstructie op een bepaalde afstand van de basis van de constructie. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Tuidraad Meer over tui].
 +
}}
 +
{{Woord
 +
|Term= Tuidraad
 +
|Uitleg= Een '''tuidraad''' of tuikabel (tui) is een kabel, die gebruikt wordt om stabiliteit aan hoge, smalle constructies (vaak zendmasten of windturbines) te geven. Eén eind van de kabel wordt aan de constructie bevestigd, het andere eind wordt verankerd aan een funderingsconstructie op een bepaalde afstand van de basis van de constructie. Er zijn, voor het steunen van een mast, minimaal drie tuidraden noodzakelijk. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Tuidraad Meer over tuidraad].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 393: Regel 461:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Tunnel
 
|Term= Tunnel
−
|Uitleg= Een kunstwerk waar '''de sporen overdekt zijn''' over een grotere lengte dan een brug of aquaduct. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=tunnel Meer over tunnel].
+
|Uitleg= 1. Een kunstwerk waar '''de sporen overdekt zijn''' over een grotere lengte dan een brug of aquaduct. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(2)]] [https://www.ovnet.nl/?spoorbegrip=tunnel Meer over tunnel].<br>2. Een tunnel waarvan de lengte meer dan 250 meter bedraagt, valt onder de tunnelwet. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(26)]] [https://wetten.overheid.nl/BWBR0019516/2024-01-01 Meer over de wetgeving betreffende een tunnel].
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 434: Regel 502:
 
{{Woord
 
{{Woord
 
|Term= Tweetallig
 
|Term= Tweetallig
−
|Uitleg= In het Engels: "Binary". Een binair ('''tweetallig''') getal bestaat uit enen en nullen. Zie het artikel [[Uitleg Digitaal]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Binair_talstelsel Meer over tweetallig].  
+
|Uitleg= In het Engels: "Binary". Een binair ('''tweetallig''') getal bestaat uit enen en nullen. Zie het artikel [[Uitleg digitaal]]. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(3)]] [https://nl.wikipedia.org/wiki/Binair_talstelsel Meer over tweetallig].  
 
}}
 
}}
 
{{Woord
 
{{Woord
Regel 459: Regel 527:
 
|Term= Type  
 
|Term= Type  
 
|Uitleg= (België): serie, aantal exemplaren van type. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 
|Uitleg= (België): serie, aantal exemplaren van type. [[Verklarende woordenlijst#Bronnen|(1)]]
 +
}}
 +
{{Gerelateerde termen
 +
|Termen= Terugvoeden
 
}}
 
}}
 
{{Voettekst
 
{{Voettekst
Regel 467: Regel 538:
 
|- valign= "top"
 
|- valign= "top"
 
! scope= "row" width="70%" |
 
! scope= "row" width="70%" |
−
| <small>Laatste wijziging: 21 apr 2024 16:50 (CET)</small>
+
| <small>Laatste wijziging: 12 mei 2025 10:18 uur</small>
 
|}
 
|}
 
[[Categorie: Afkortingen|T]]
 
[[Categorie: Afkortingen|T]]
 
[[Categorie: Algemeen|T]]
 
[[Categorie: Algemeen|T]]
 +
[[Categorie: Transformatoren|T]]
 +
[[Categorie: Veiligheid|T]]
 
[[Categorie: Woorden|T]]
 
[[Categorie: Woorden|T]]
 
[[Categorie: Woorden-Index|T]]
 
[[Categorie: Woorden-Index|T]]
 
__NOEDITSECTION__
 
__NOEDITSECTION__

Huidige versie van 12 mei 2025 om 10:18

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net

Zoeken op deze pagina: CTRL + F.

Woord of afkorting:

TA 364.

De eerste drie-assige "free-axle" autotransportwagen van GeFCo.. Meer over TA 364.

TAD.

Afkorting van Trein Afhandelings Documenten. Meer over TAD.

TAS.

Afkorting van Trein Aanwijs Schermen. Alle blauwe schermen die op een perron aanwezig zijn, zoals TBP en PV. (5) Meer over TAS.

TBP.

Afkorting van Trein Beeld Perron. De TBP-schermen zijn de vervangers van de eerste generatie CTA-schermen op de perrons. De TBP-schermen tonen de treinsoort, het logo van de vervoerder, vertrektijd, de eindbestemming en alle tussenstations. Er naast hangt een klok. (3) Zie ook: PV. Meer over TBP.

TIS.

Afkorting van Trein Incident Scenario. (3) Meer over treinincidentscenario].

TOA.

Een "treindienst aantastende onregelmatigheid" (TAO) is een onregelmatigheid (externe afwijking) die leidt tot een verstoring van de geplande treinenloop. De term wordt gebruikt door ProRail. (2) Meer over TOA.

TOBS.

Afkorting van Ten Onrechte Bezet Spoor. Een sectiestoring, waarbij de sectie zich meldt als bezet, terwijl die bezetting niet wordt veroorzaakt door materieel of een kortsluitlans. (5)

TPRB.

Afkorting van Ter plaatse bediende relaisbeveiliging. (3) Meer over TPRB.

Trdl.

Zie: Treindienstleider.

Triac.

(Elektronica); Afkorting van Triode for Alternating Current. Onderdeel wat gebruikt wordt om wisselspanning te regelen, d.m.v. fase-aansnijding (zit bijvoorbeeld in een lichtdimmer). Zie ook: triac. (3) Meer over triac.

Triplex

Triplex is een plaatvormige composietmateriaal dat opgebouwd is uit drie houtfineerlagen die kruiselings op elkaar verlijmd worden. (3) Zie: Multiplex.

TVS.

(Elektronica); Afkorting van Transient Voltage Suppressor Diode (= een speciale diode). Elektronisch onderdeel dat beveiligd tegen te hoge spanningen. De TVS reageert vele malen sneller dan een varistor of een gasontladingsbuis. (3) Meer over Transient Voltage Suppressor Diode. (Engels)

TTL.

(Elektronica); Afkorting van Transistor-TransistorLogica. TTL is een standaard voor digitale logica. (zie ook: Logische uitgang. (3) Meer over transistor-transistorlogica.

T&T.

T&T is de afkorting van Tracking & Tracing. Dit is een programma dat gebruikt wordt binnen NS, om treinstellen te volgen. De treinstellen zijn voorzien van een GPS-antenne, zodat de positie van de treinen bekend is, voor de daartoe aangewezen personeelsleden. (7) Meer over T&T

Tabak

"Zware tabak roken": zwaar roken uit de schoorsteen van de loc; zie ook: "Roken", "Stinken". (1)

Tandheugel

Een tandheugel of "heugel" is een rechthoekige staaf die aan één kant is voorzien van vertanding zoals een tandwiel. Met het rondsel, een klein tandwiel dat in de vertanding ingrijpt, kan de staaf in lengterichting bewogen worden. (3) Meer over tandheugel

Tandwiel

Een tandwiel, "tandrad" of "kamrad" is een getand onderdeel van een machine of constructie in de vorm van een wiel of een cilinder dat in combinatie met andere getande onderdelen gebruikt kan worden om beweging over te brengen of van snelheid of richting te veranderen. (3) Meer over tandwiel

"Tailtrack"

(Kop-)spoor dat lang genoeg is om te worden gebruikt om snel van de ene aankomst-/vertrekbundel naar de andere te kunnen doorwisselen (met een zigzag beweging). Tailtracks voor reizigerstreinen worden doorgaans dicht in de buurt van de perronsporen aangelegd. (2) Zie: artikel Basisvormen. Meer over tailtrack.

Takkenbos

Bos takken van dennehout of rijshout, waarmee het vuur in de vuurkist van de loc aangemaakt wordt; ook: "Musterd". (1)

Talonneren

(België, <Fr. talonner): openrijden van 'n wissel; het Franse "talonner" betekent onder meer: "de hielen aandrukken" bij het openrijden van 'n wissel drukken de wielen van de loc de tongen van het wissel aan tegen de andere spoorstaaf dan die waar normaal de tongen tegenaan liggen. (1)

Talud

Taluud, glooiing, schuinte. Meer over talud.

Tankinstallatie

Installatie voor de opslag van brandstof, inclusief de mogelijkheden om spoorvoertuigen van brandstof te voorzien, op een milieuverantwoordelijke wijze. (10) Meer over de tankinstallatie.

Tankplaat

Een tankplaat is een bodembeschermende voorziening ten behoeve van het tanken van spoorvoertuigen, al of niet voorzien van een tankinstallatie. (10) Meer over de tankplaat.

Tantaal-elco

Elco (elektrolyitische condensator) gemaakt van tantalium (in de volksmond "tantaal". Dit type elco heeft vooral bij hogere frequenties een kleinere inductieve weerstand dan aluminium-elco's. Heeft, in vergelijking met aluminium-elco's, kleinere afmetingen. Zie: Elektronica basis. Meer over de tantaal-elco.

Technicus

Een technicus is iemand die zich door middel van studie of ervaring techniek eigen heeft gemaakt en die techniek kan toepassen. Gewoonlijk is dat bedrijfsmatig of in het onderwijs in de techniek. In de praktijk is de technicus vooral zichtbaar in de ontwerpsfeer, de productie, het onderhoud en de reparatie van stoffelijke zaken. (3) Meer over technicus.

Tegenboog

(Jargon): Boog, gelegen in tegengestelde richting, na een boog naar rechts of links (voorbeeld: het wissel buigt af naar links, de erna gelegen tegenboog buigt naar rechts).

Tegengewicht

(België): Contragewicht, contrepoint; (1) Meer over Contragewicht.

Tegenspoor

"Tegenspoor" wordt enkel gebruikt in België: het berijden van het spoor gelegen naast het normale spoor van een dubbelsporig traject, meestal het rechterspoor (in België rijden treinen links). De lichtseinen op dit spoor knipperen.

Tegenstoom

"Tegenstoom geven": het tijdens het rijden toelaten van stoom in de cilinders terwijl de stoomschuifbeweging gesteld is voor de aan de rijrichting tegengestelde richting, dus bij vooruit rijden voor achteruit en omgekeerd; doel hiervan is te remmen, als de normale reminstallaties falen of minder doelmatig zijn; zoals bij het afrijden van een lange helling. (1)

Telerail

Telerail was een radiografisch communicatiesysteem op vrijwel alle treinen in Nederland. Via telerail kon de treindienstleider contact opnemen met de machinist en omgekeerd. Tevens konden de machinisten onderling communiceren. Oorspronkelijk waren ook de verkeersleiding en de centrale meldkamer van de spoorwegpolitie via telerail bereikbaar. Op 1-1-2007 is Telerail vervangen door GSM-R. (3) (2) Meer over Telerail Zie ook: Telerail

Telgopor

Zie XPS.

Teloxys aristata

(Plantkunde); Teloxys aristata (ook wel zeeschuim) is de enige soort uit het geslacht Teloxys uit de amarantenfamilie (Amaranthaceae). De plant komt voor in Oost-Europa en de gematigde delen van Azië. (3) Meer over Teloxys aristata .

Tempex

Zie: EPS.

Tender

1. Wagen achter de locomotief waarop steenkolen en water vervoerd worden; (1)
2. Steenkolen- of waterbak op de loc zelf: "loc met losse tender"; "tenderlocomotief"; (1)
3. Een tender is de wagen die veel stoomlocomotieven achter zich meevoeren. In de tender zitten het water en de brandstof die de locomotief nodig heeft. De brandstof is meestal steenkool of stookolie, maar kan ook hout zijn. (4) Meer over tender

Tenderjumbo

Tenderjumbo was de bijnaam van de locomotieven van de serie NS 3700-3800 (SS 700), een type dat zo sterk was als een olifant. Ook de bijnaam van een andere sneltreinlocserie, de 2100-en, die weliswaar kleiner, maar ook tot grote prestaties in staat waren. Deze machines werden ook wel "kleine jumbo’s" genoemd. Deze bijnaam werd ook gebruikt voor de 1700-en. "Grote jumbo" was de bijnaam van de serie 3900-en, die je inderdaad als een soort vergrote uitvoering van de 3700-en kunt beschouwen. Zie ook: "Jumbo".(1)

Tenderlocomotief

Tenderlocomotief is een locomotief waarop water en brandstof op de loc zelf worden meegenomen. (4) Meer over tenderlocomotief.

Tentdak

(Bouwkunde); Een Tentdak, "paviljoendak", "puntdak" of "piramidedak" is een dakvorm die bestaat uit vier of meer driehoekige dakschilden die in één punt samenkomen: het "nokpunt" . De driehoekige dakschilden hoeven niet alle even groot te zijn. (3) Meer over tentdak.

Terpentijn

(Chemie); terpentijn (ook wel "terpentine") is een oleohars. Oleoharsen bestaan uit hars opgelost in etherische oliën, en vele andere stoffen. Het woord terpentijn is afgeleid van het Oudfranse terbentine, ontleend aan Latijn terebinthīna, dat weer ontleend is aan het Griekse woord terébinthos (τερέβινθος), wat terebintboom betekent (3) Meer over terpentijn.

Terugmelder

(Modelspoorelektronica); een terugmelder is een elektronisch apparaat dat informatie terugstuurt naar een centrale. Die informatie kan een bezetmelding via S88 zijn, maar ook kunnen andere signalen aan de centrale doorgegeven worden, zoals een wisselstand, een drukknopje op een bedieningspaneel of een contactschakelaar tussen de rails. (zie ook het artikel Terugmelding en/of bezetmelding).

Terugvoeding

(Elektrotechniek); Terugvoeding treed op wanneer de secundaire wikkeling van de ene trafo, met de secundaire wikkeling van de andere trafo verbonden wordt. De lagere uitgangsspanning van trafo één wordt dan opgetransformeert door trafo twee tot ca. 230 volt of meer! Wanneer dan de stekker van trafo twee niet in het stopcontact zit, en die stekker wordt per ongeluk aangeraakt......... Zie ook het artikel Koppelen van trafo's of voedingen.

Thermietlassen

(Aluminothermie) Een techniek waarbij spoorstaven met een zeer hoge temperatuur aan elkaar worden gelast. Dit gebeurt met thermiet, een mengsel van ijzer en aluminiumpoeder. (4) Meer over thermietlassen.

Thermisch verzinken

Thermisch verzinken is een veelgebruikte methode van verzinken, bedoeld om staal of ijzer te beschermen tegen corrosie. Het verzinken zorgt voor een beschermende laag van zink, die het metaal tegen corrosie beschermt. Wordt deze laag doorbroken, dan treedt het zink op als offeranode, zodat het ijzer door het zink beschermd wordt. (3) thermisch verzinken.

Thermolyse

(Chemie); Thermolyse (van het Griekse thermos, warmte en -lyse, afbreken) is een chemische reactie waarbij een stof door verhitting gaat ontleden. Thermolyse is een reactie die ervoor zorgt dat chemische bindingen van een product uiteen zullen vallen. Het is een endotherme reactie die slechts plaatsvindt door het toevoeren van warmte. (3) Meer over thermolyse.

Thermoplast

(Chemie); Benaming voor materiaal dat thermoplastische eigenschappen bezit. Zie: Thermoplastisch.

Thermoplastisch

(Chemie); het materiaal heeft in normale toestand (bij kamertemperatuur) een vaste vorm. Bij verhitting wordt het materiaal zacht en is in diverse vormen te buigen (kan vervormd worden). Na afkoeling behoudt het zijn nieuwe vorm. (3) Meer over thermoplast.

Thru-hole

Thru-hole is een afkorting van through-hole-technology (zie onder).

Through-hole technology

(Eng). (Elektronica); Through-hole technology ook wel gespeld als "thru-hole", is een montagemethode voor elektronische componenten. De componenenten zijn voorzien van aansluitdraden, die in de (van te voren) geboorde gaten van een printplaat (PCB) gestoken worden. De aansluitdraden worden daarna aan de onderzijde van de printplaat aan de koperbanen gesoldeerd op zogenaamde pads, en het overtollige draad wordt afgeknipt. De montage kan met de hand of machinaal gedaan worden. (3) Meer over through-hole technology. Zie ook het artikel Handleiding voor het solderen.

Thyristor

(Elektronica); Een thyristor is een halfgeleider, met de werking van een elektronische schakelaar, die geschikt is om grote vermogens bij hoge spanningen met betrekkelijk weinig verlies te schakelen. (3) Meer over de thyristor.

Tiender

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 1000, die een stoomspanning van 10 atmosfeer hadden; vergelijk "Achteneenhalvers". (1)

Timer

Een timer is een gespecialiseerd type klok voor het meten/tellen van specifieke tijdsintervallen. Het woord "timer" wordt gewoonlijk gebruikt voor apparaten die aftellen met een bepaald tijdsinterval. Deze klok kan elektromechanisch zijn of elektronisch. Er bestaan speciale klokken die op een vooraf ingestelde tijd een schakelaar bedienen, zogenaamde "schakelklokken" (door sommigen "tijdschakelaars" genoemd. Fout, tijd kun je niet schakelen). (3) Bij het modelspoor is een "timer" een speciale functie (van een locdecoder of functiedecoder) om bijv. koppelingen kortstondig te bedienen. Meer over Timer.

Timmerman

(ironisch); Machinist die met te grote vullingsgraad rijdt, wat een "timmerend" geluid geeft, elke slag van de cilinder is blaffend hoorbaar; de loc "slaat dus hard; maakt een geluid of er getimmerd wordt." (1)

Tijdperk

Het grootbedrijf is in tijdperken onder te verdelen. De scheidingen der tijdperken liggen bij kenmerkende veranderingen in het gebruikte materieel. Meer over tijdperken. Zie ook: artikel Tijdperken.

Tijdrijden

"Op" tijd rijden; merkwaardig is dat men "op" altijd weglaat; wellicht verwant met "tijdrit, rit waarbij een bepaalde afstand binnen en bepaalde of de kortst mogelijk tijd moet worden afgelegd" (van Dale), in ieder geval een zelfde woordopbouw: tijd + rit, tijd + rijden. (1)

Tinnef

"'t is tinnef": gezegd van slechte kolen. (1)

TL-verlichting

Een fluorescentielamp is een lamp die licht geeft door het oplichten van een fluorescerende laag onder invloed van ultraviolette stralen die opgewekt worden door gasontlading in de lamp. De bekendste voorbeelden zijn de TL (Frans: tube luminescent, "lichtgevende buis", in de volksmond aangeduid als tl-buis of tl-lamp) en de zogenoemde "spaarlampen". (3) Zie ook fluorescentie Meer over TL-verlichting.

TO-92

(Elektronika); benaming van een behuizing, hoofdzakelijk voor laag vermogentransistoren. TO staat voor "Transistor Outline" (3) Meer over TO-92.

"Toe"

(België): het sein staat "toe". Het sein staat op onveilig; ook: "Dicht"; het sein heeft in deze gedachtengang een soort "afsluitende werking", als een hek of slagbomen; zie ook: "Open". (1)

Toestand-afhankelijk-onderhoud

Het moment van het uitvoeren van onderhoud wordt bepaald naar aanleiding van inspectie en meetresultaten. (2) Zie artikel Onderhoud. Meer over Toestand-afhankelijk-onderhoud.

Tolerantie

(Elektronica); Weerstanden kunnen bij de productie niet exact nauwkeurig van een bepaalde waarde worden gemaakt, de uiteindelijke waarde wijkt enigszins af van de verlangde waarde. Dit wordt de tolerantie van de weerstand genoemd. De maximale afwijking in procenten van de aangegeven weerstandswaarde wordt meestal op de weerstand aangegeven met een getal of door middel van een kleurenring. (3). Meer over tolerantie (component).

Tolerantie

(Techniek); Tolerantie is een begrip uit de techniek. Onder tolerantie verstaat men de toestand van een systeem, waarin een afwijking van de normaaltoestand, veroorzaakt door een verstorende inwerking, (nog) niet leidt tot correctie of corrigerende maatregelen vereist. In engere zin is tolerantie de maximale afwijking van een standaard of een standaardmaat, waarbij die de functie van een systeem nog net niet in gevaar brengt. (3). Meer over tolerantie (techniek).

Tong

(Spoorwegen); Onderdeel van een wissel. Zie: Wisseltong. (10) Meer over wisseltong.

Tonveer

(Techniek); Tonveer is de benaming voor een type veer. Zie Voluutveer. (3) Meer over tonveer. Nog meer over tonveer.

Toolless

Toolless betekent "montage zonder gereedschap" (3) Meer over toolless (Engels)

Toonfrequente spoorstroomlopen

Spoorstaafgebonden systeem om te kunnen bepalen of er een trein in de betreffende sectie staat c.q. rijdt. (2) Meer over toonfrequente spoorstroomlopen.

Tractie

Tractie of voorttrekking is mechanische kracht om iets in beweging te brengen. Het woord wordt vaak gebruikt voor de aandrijving van spoorvoertuigen. (3) Meer over tractie.

Tractie-energievoorziening

Energievoorziening ten behoeve van de aandrijving van elektrische treinen. Dit ter onderscheid van de energievoorziening voor bijvoorbeeld de beveiliging of de wisselverwarming. (2) Meer over tractie-energievoorziening.

Trafo

(Elektrotechniek); Afkorting van Transformator. Een transformator wordt toegepast voor het verhogen of verlagen van een wisselspanning en/of voor het galvanisch scheiden van stroomkringen.

Traject

1. Grootspoor); een traject is een gedeelte van een spoorweg. (3) Meer over traject].
2. (Wegverkeer); een af te leggen route.

Tram

Een tram is een voertuig dat op sporen rijdt, zoals een trein of een metro. Vaak liggen de rails in de openbare weg, zodat de tram tussen het andere verkeer rijdt. Dit komt vooral voor bij de "stadstram", die openbaar vervoer binnen een gemeente of agglomeratie verzorgt. (3) Meer over tram.

Trancient response

(Elektronica); Impuls"responsie". Het reageren op een (snel) wisselende belasting. Bijv. bij spanningsregelaars het gedrag bij sterk variërende stroomafname. (3). Meer over trancient response.

Transfer

Doorzichtige folie met tekst of afbeelding op een met water verwijderbaar papieren draagvel. (zie het artikel Decals).

Transformator

(Elektrotechniek); Een transformator (afgekort "trafo") dient om een wisselspanning (AC) om te zetten naar een wisselspanning met een hogere- of lagere waarde. Bijvoorbeeld van 230 Volt AC naar 12 Volt AC. Een transformator kan ook worden toegepast voor het galvanisch scheiden van stroomkringen. In een "trafo" zitten magnetisch gekoppelde spoelen, de primaire en de secundaire wikkelingen. De spoelen zijn meestal gewonden rondom een gesloten ijzerkern die het magnetische veld concentreert en voor de magnetische koppeling van de beide spoelen zorgdraagt. Zie artikel Elektronica basis. (3) Meer over transformator.

Transistor

(Elektronica); Een transistor (samentrekking van het Engelse "transfer" en "resistor", = letterlijk: "overdrachtsweerstand") is een halfgeleidercomponent met meestal drie aansluitingen. Als elektronisch onderdeel dient een transistor onder meer als versterkend of schakelend element in een elektronische schakeling. (3) Veel electronici gebruiken de afkorting "tor". Meer over de transistor.

Traverse

Een traverse is een ongelijkvloerse, hoog gelegen voetgangersoversteek. (2) Zie ook: Passerelle. Meer over traverse.

Trein

Een trein is een beweging voor het vervoer van reizigers of goederen, of de overbrenging van leeg materieel, met een bepaalde infra-inzet volgens een gepland tijdschema. Het kan dus zowel om een goederentrein, als om een personentrein gaan, maar niet om een losse loc. (5) Meer over Trein.

Treinbelasting

Treinbelasting is het toegelaten maximaal gewicht van een trein bij een bepaalde snelheid. (1)

Trekpot en dauwworm

Benaming van resp. de trekkende en opduwende locomotief bij treinen die op een heuvelachtig baanvak een opdruklocomotief kregen naast de trekkende locomotief. Werd vooral gezegd op het baanvak Tongeren via Glons en Liers naar Luik Vivegnies. (1)

Treinaanwijzer

Een treinaanwijzer is een paneel dat in veel Nederlandse stations boven de perrons hangt, vanwaar reizigerstreinen vertrekken. (4) Zie ook: CTA. Meer over treinaanwijzers

Treinbeweging

Vertrek, aankomst of het doorrijden van een trein. (2) Meer over treinbeweging.

Treinbreuk

(Grootspoor); 1. het komt bij het grootspoor maar zelden voor dat een koppeling tussen twee voertuigen loslaat. Wanneer dat echter wèl gebeurt, zal de remslang breken, de lucht uit de treinleiding ontsnappen en de trein stoppen (zowel het trekkende gedeelte als het losgeraakte deel).
2. (Modelspoor). ook bij het modelspoor komt het wel eens voor dat één of meerdere wagens/rijtuigen losraakt/losraken, doordat een koppeling losgaat. Ook dit wordt een treinbreuk genoemd.

Treindienstleider

(Afgekort: Trdl) regelt de treinenloop op een station en/of baanvak en is verantwoordelijk voor de veiligheid. (3) Meer over treindienstleider.

Treindienstleiding

Procesleiding op het spoor. (4). Meer over primair-procesleidingsgebied.

Treindienstsoort

Bijvoorbeeld: InterCity, InterRegio (sneltreinen), Agglo-Regio (stoptrein), Sprinters (stoptrein), Light rail en goederentreinen. (2) Meer over Treindienstsoort

Treingids

(België): een treingids is een "gids" of "spoorboekje". (1)

Treinleiding

Een treinleiding ook: "doorgaande treinleiding", is een luchtdrukleiding die door de hele trein loopt. Door de lucht te laten ontsnappen d.m.v. de remkraan, zullen alle wagens/rijtuigen remmen. (3)

Treinradio

Voorziening voor draadloze communicatie tussen personeel in de trein (machinist) en personeel buiten de trein dat bij het vervoersproces betrokken is (verkeersleiding). Voorbeelden zijn het voormalige "Telerail" en het huidige GSM-R. (2) Meer over treinradio.

Treinsamenstelling

(Grootspoor); Hiermee wordt aangegeven uit welk materieel een trein bestaat. Deze samenstelling wordt aangegeven in de dienstvoorschriften. Meer over Treinsamenstelling. Nog meer over Treinsamenstelling.

Treinschakeling

Treinschakeling, soms ook multiple schakeling genoemd, maakt het mogelijk dat een machinist of treinbestuurder meerdere locomotieven, treinstellen, motorrijtuigen tegelijk vanuit de voorste cabine van de trein bestuurt. Dit wordt ook multi-tractie genoemd. De stuursignalen lopen door zogenaamde stuurstroomkabels. (3) Meer over Treinschakeling.

Treinseinbeelden

Treinen zijn aan de voor- en achterzijde voorzien van verlichting: witte of gele frontseinen en rode sluitseinen. Vroeger reden treinen overdag zonder verlichting. Dan werden er achterop de trein sluitborden gehangen. Front- en sluitseinen werden en worden ook gebruikt om bijzondere boodschappen door te geven, zoals bijvoorbeeld het gevarensein. (4)

Treinsmid

1. Smid die in wagenwerkplaats onderhoud aan wagens verricht;
2. Bijnaam van wagenmeester, waarschijnlijk ontstaan doordat de treinsmid veelal de functie kreeg en/of vervulde van wagenmeester. (1)

Treinstam

Een treinstam bestaat uit een aantal gekoppelde rijtuigen, die samen een vaste samenstelling vormen. Het verschil met een treinstel is dat binnen een treinstam een koppeling gebruikt wordt die het mogelijk maakt om de stam eenvoudig van samenstelling te veranderen. Dit in tegenstelling tot een treinstel), waarbij de rijtuigen permanent aan elkaar vastgemaakt zijn d.m.v. schroefkoppelingen. Voorbeeld van een treinstam: VIRM (deze is voorzien van Scharfenberg-koppelingen). (3) Meer over treinstam.

Treinstammen NS

Treinstellen die altijd in een vaste samenstelling rijden, hebben bij de NS de benaming "stam". Hieronder vallen bijvoorbeeld:

Treinstel

Benaming van zelfstandig rijdende gekoppelde rijtuigen voor personenvervoer. Dit kan niet uit een enkele bak bestaan, want dan is het een motorrijtuig, maar wel uit een aantal, door schroefkoppelingen aan elkaar gekoppelde bakken, zoals bijvoorbeeld Mat'54. Deze zelfstandig rijdende gecombineerde rijtuigen (="treinstel") kunnen ook met één- of meerdere andere treinstellen gekoppeld rijden, en dan heet het geheel een (personen)trein. (3) Meer over treinstel.

Treinstroom

Treinstroom betekent dat het om treinen gaat die langs dezelfde route onderweg zijn van hetzelfde vertrekpunt naar dezelfde bestemming. Vertrekpunt en bestemming kunnen zijn: "splitsingspunt" en "knooppunt". (2) Meer over treinstroom.

Treinverbinding

Verbinding tussen stations die verzorgt wordt door een treindienst. (2) Meer over treinverbinding.

TreinVrije Periode

(Afgekort: TVP) De buitendienststelling van een spoor. (2) Meer over TreinVrije Periode.

Trek

Trek is de luchtstroom die nodig is voor de verbranding en die daardoor opgewekt wordt van Dale); "geforceerde trek": trek die veroorzaakt wordt door onderdruk in de rookkast, die onstaat door de opstijgende kolom afgewerkte stoom uit de exhoustor via de schoorsteen naar buiten toe. (1)

Trekdraad

Trek Draad van ijzer tussen een wissel of sein en de bedieningshandel daarvan, waarmee wissel of sein in een andere stand getrokken wordt. (1)

Trek-duwtrein

Trein die zowel getrokken als geduwd kan rijden. Aan één zijde bevindt zich een loc en aan de andere zijde bevindt zich een stuurstandrijtuig. (3) Meer over Trek-duwtrein

Trekkie

Een trekkie wagens: een aantal wagens achter elkaar, rangeerdeel van een trein. (1)

Trekontlasting

(Elektrotechniek); een trekontlasting is een constructie die voorkomt dat een elektrisch snoer (of bedrading) uit een apparaat of stekker getrokken kan worden. Een trekontlasting zorgt ervoor dat de van buiten komende krachten zich niet naar de andere kant voortzetten, maar door de structuur waarop de trekontlasting is gemonteerd, worden opgenomen. Meer over trekontlasting.

Trekpit

Een trekpit is een katoenen streng die continue in olie baadt en deze door hevelwerking naar de te smeren plaats brengt; tegengesteld: "Slagpit". (1)

Trimpotentiometer

(Elektronica); Benaming voor een instelbare meerslagen potentiometer ("multi-turnpotmeter"), die via een tandwieloverbrenging de loper laat bewegen over een single-turn (enkelslag)weerstandsbaan, identiek aan een gewone single-turnpotmeter. De instelschroef moet 10 (tot bij sommige typen 25) slagen maken om de trimpot van 0 tot de maximale weerstandswwaarde te verdraaien. Wordt ook wel "trimpot" of "trimweerstand" genoemd. (3) Meer over de instelpotentiometer

Trolleybus

Een trolleybus is een door elektromotoren aangedreven bus die van spanning voorzien wordt met behulp van een tweedraads bovenleiding. (3) Meer over trolleybus.

Trommelaar

(België); Machinist die "te brutaal rijdt" en en te hard aanzet, waardoor de locomotief gaat doorslaan, wat een op trommelen lijkend geluid geeft. Zie ook: machinist met een sterke arm, een "bras fort", een moordenaar, een hakkert, een timmerman. (1)

Trommelen

Stoom toevoeren uit de injecteur via de lummel naar het water in de tender. Dit wordt 's winters gedaan om bevriezen van het water te voorkomen; bij de injecteur wordt de leiding naar de ketel toe afgesloten, zodat de stoom die toch ergens naar toe moet een weg zoekt naar de tender; dit heet trommelen omdat de stoom tegen het koude water een trommelend geluid maakt; merkwaardig is dat het geluid de basis is voor een werkwoord dat een handeling uitdrukt: "We gaan trommelen" betekend dus: "we gaan stoom de tender inlaten etc. waardoor het getrommel ontstaat. (1)

Tuien

tuien is het met tuien vastzetten. Eén eind van de kabel wordt aan de constructie bevestigd, het andere eind wordt verankerd aan een funderingsconstructie op een bepaalde afstand van de basis van de constructie. (3) Meer over tui.

Tuidraad

Een tuidraad of tuikabel (tui) is een kabel, die gebruikt wordt om stabiliteit aan hoge, smalle constructies (vaak zendmasten of windturbines) te geven. Eén eind van de kabel wordt aan de constructie bevestigd, het andere eind wordt verankerd aan een funderingsconstructie op een bepaalde afstand van de basis van de constructie. Er zijn, voor het steunen van een mast, minimaal drie tuidraden noodzakelijk. (3) Meer over tuidraad.

Tuimelrooster

valrooster dat tuimelend naar beneden valt. (1)

Tuin

Tuin is jargon voor een kolenpark, dat is een omheinde ruimte op emplacement voor het bewaren van kolen voor de locomotieven. (1)

Tuindeuren

De deuren tussen machinistenhuis en kolenruimte in de tender, klapdeuren als van een salon of huiskamer de tuin in, of zoals bij een suite; zie ook: Kamer en suite. (1)

"Tuinman"

(ironisch); een tuinman is een slecht stokende leerling, die veel in het vuur harkt. ook: "Spitter". (1)

Tunnel

1. Een kunstwerk waar de sporen overdekt zijn over een grotere lengte dan een brug of aquaduct. (2) Meer over tunnel.
2. Een tunnel waarvan de lengte meer dan 250 meter bedraagt, valt onder de tunnelwet. (26) Meer over de wetgeving betreffende een tunnel.

Tunnelbak

Betonnen bak die in het landschap wordt gegraven, waardoor het spoor verdiept komt te liggen, maar die niet overdekt is. (2) Meer over tunnelbak.

"Turk"

Bijnaam van de locomotieven van de serie NS 8600, die voor een buitenlandse maatschappij bestemd waren (Turkije naar het verhaal ging), maar niet werden overgenomen door deze maatschappij. Ze werden toen door de SS gekocht (serie 621-632). (1)

"Turnout"

(Engels) Wissel.

"Turnout Switch"

(Engels) Wissel.

"Turnout motor"

(Engels) Wisselaandrijving.

Tussenspan

De locomotief tussen de voorspanloc en de trein; zit er dus tussenin gespannen; zie "Voorspan". (1)

Twee-componentenlijm

Een 2K of 2-componentenlijm is een lijm die bestaat uit twee componenten, een lijmbasis en een verharder, meestal op basis van epoxy. De aanduiding 2K komt van de Duitse benaming 2-Komponenten-Klebstoffen. (3) Meer over twee-componentenlijm.

Tweeleider-kruiskop

Kruiskop die over twee leibanen loopt. Zie ook "Eenleider-kruiskop" en "leibaan". (1).

Tweerail

Bij tweerail zijn twee spoorstaven aanwezig. Hierbij staat bij analoog de plus (+) op de ene spoorstaaf en de min (—) op de andere spoorstaaf, ofwel gelijkspanning. Van rijrichting wisselen gebeurd door de polen om te keren met de draaiknop van de rijregelaar.

Bij digitaal rijden staat er geen gelijkspanning op de beide spoorstaven, maar een blokvormig signaal, waarbij de plus en de min snel omgepoold worden. Zie het artikel Systemen.

Tweetallig

In het Engels: "Binary". Een binair (tweetallig) getal bestaat uit enen en nullen. Zie het artikel Uitleg digitaal. (3) Meer over tweetallig.

Tweetand

Stookgereedschap in de vorm van een lange staaf met aan het uiteinde een tweetandige hark, om in het vuur slakken en kolen te harken en om kolen van achter op de tender mee naar voren te trekken; de tweetand is ± 3 meter lang, de korte tweetand is ± 1,5 meter lang; ook: "haak", korte en lange. (1)

Twin decoder

Benaming voor een Fleischmann twin-decoder (bijv. de 6848), die zowel DCC als FMZ begrijpt c.q. verstaat. Dit is dus een Multi-protocol-decoder.

Twisted pair

(Engels); Twisted pair In het Nederlands: "getwist paar", in Vlaanderen ook "getorst paar", in oudere literatuur "dubbeldraad", is een veel voorkomende meeraderige kabel waarbij de aders per twee rond elkaar zijn gewonden. (3) Meer over twisted pair.

Twistlock

Een twistlock is een hulpmiddel voor het zekeren of bevestigen van containers en wissellaadbakken. (3) Meer over twistlock.

Tyfoon

Wat op een auto een claxon heet, heet op een trein een "tyfoon" (oude spelling: "typhoon"). De machinist kan hiermee bij dreigend gevaar een geluidsignaal geven. Nederlandse treinen hebben altijd twee tyfoons: een met een hoog en een met een laag geluid. Met een voet­pedaal kan de machinist een van deze tyfoons gebruiken, of beide tyfoons afwisselend. Hoe dieper hij het pedaal intrapt, hoe harder de tyfoon klinkt. Moderne loco­motieven hebben behalve de tyfoon vaak ook een autotoeter. Er zijn plaatsen waar een machinist verplicht is om te tyfoneren: deze worden aangegeven met een fluitbord. (4) Meer over Tyfoon.

Type

(België): serie, aantal exemplaren van type. (1)

Gerelateerde termen: Terugvoeden


Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Laatste wijziging: 12 mei 2025 10:18 uur
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.net/index.php?title=Woorden_-_T&oldid=54565"